EU đã thông qua các biện pháp trừng phạt chính trị và tài chính nhằm vào Thổ Nhĩ Kỳ. Trong đó, biện pháp mạnh tay nhất là cắt giảm hơn 145 triệu Euro trong các Quỹ châu Âu được phân bổ cho Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 2020.
Những lệnh trừng phạt được đưa ra sau khi EU cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã nhiều lần tiến hành thăm dò dầu khí ở vùng biển thuộc Cộng hòa Cyprus - một thành viên của EU. Đây là vùng biển ở phía Đông Địa Trung Hải và được cho là sở hữu một trữ lượng dầu khí khổng lồ chưa được khai thác.
Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố Cộng hòa Cyprus không có quyền đơn phương khai thác số dầu khí này. Phía Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng họ có quyền tiến hành các hoạt động thăm dò dầu khí không cần sự cho phép của Cộng hòa Cyprus.
Như vậy, mấu chốt của quan hệ căng thẳng EU - Thổ Nhĩ Kỳ nằm ở việc bên nào có quyền khai thác dầu khí tại vùng biển quanh Cộng hòa Cyprus, vốn đang gây tranh cãi giữa hai phía. Xung quanh vấn đề trên, phóng viên Lê Hồng Quang - Thường trú Đài VTV tại châu Âu đã có những phân tích chi tiết.
Thưa anh Lê Hồng Quang, Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng mình có tuyên bố chủ quyền và có quyền khai thác đối với các vùng biển xung quanh Cộng hòa Cyprus, vậy Liên minh châu Âu nói gì về những tuyên bố này?
Vùng biển nơi Thổ Nhĩ Kỳ thăm dò dầu khí là vùng đặc quyền kinh tế của Cộng hòa Cyprus - một thành viên Liên minh châu Âu, như vậy trên thực tế Thổ Nhĩ Kỳ đang thăm dò dầu khí trong lãnh hải của EU. Từ lâu, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn đề xuất Cộng hòa Cyprus bỏ qua tranh chấp, cùng nhau khai thác dầu khí nhưng Cộng hòa Cyprus và Liên minh châu Âu luôn bác bỏ đề xuất phi lý.
Việc trừng phạt của EU với Thổ Nhĩ Kỳ liệu sẽ dừng lại ở khía cạnh kinh tế hay còn mở rộng sang cả kế hoạch Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập EU?
Liên minh châu Âu đã quyết định ngừng cấp tiền hỗ trợ cho quá trình Thổ Nhĩ Kỳ chuẩn bị gia nhập Liên minh châu Âu và ngừng tài trợ cho các dự án đầu tư mới tại Thổ Nhĩ Kỳ, đóng băng đàm phán Hiệp định Hàng không, huỷ bỏ mọi cuộc gặp cấp cao. Đó là những biện pháp mạnh mẽ và mang tính biểu trưng rất cao.
Trong cuộc họp mới đây tại Bỉ, EU còn doạ sẽ cấm vận các doanh nghiệp và cá nhân Thổ Nhĩ Kỳ tham gia thăm dò dầu khí ngoài khơi Cộng hòa Cyprus.
Về lâu dài, Liên minh châu Âu muốn buộc Thổ Nhĩ Kỳ phải xem xét lại chính sách tại vùng biển phía Đông Địa Trung hải - nơi hai nước thành viên Liên minh châu Âu là Cộng hòa Cyprus và Hy Lạp vẫn bị Thổ Nhĩ Kỳ là nước lớn hơn xử ép.
Phản ứng sau các lệnh trừng phạt từ châu Âu là một tuyên bố cứng rắn từ phía Thổ Nhĩ Kỳ. Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ nêu rõ quyết định của EU ngừng hoạt động đối thoại cấp cao với Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không ảnh hưởng tới quyết tâm tiếp tục các hoạt động thăm dò ở Đông Địa Trung Hải. Cho tới nay, Ankara đã điều hai tàu để thực hiện khoan thăm dò dầu khí ngoài khơi bờ biển Cyprus, bất chấp cảnh báo từ EU.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!