Cách đây đúng 35 năm, những công nhân Việt Nam đầu tiên đã đặt chân đến đây theo diện hợp tác lao động. Trải qua những thăng trầm cùng nước Nga, một cộng đồng người Việt đã hình thành và lớn mạnh, để lại dấu ấn trên mảnh đất đã trở thành quê hương thứ hai này.
Ngày 30/4/1989, 600 công nhân Việt Nam đã đặt chân đến thành phố Voronezh theo diện hợp tác lao động, làm việc tại nhà máy gạch chịu lửa và nhà máy sản xuất lốp xe. Sau đúng 35 năm, nhiều người trong số họ trở về thăm lại nhà xưởng, ký túc xá năm xưa. Những chàng trai, cô gái khi ấy đôi mươi - giờ đã thành ông, thành bà.
Ông Trần Xuân Thao - phiên dịch, Đội phó Đội công nhân sản xuất lốp xe Voronezh năm 1989-1992 - chia sẻ: "Tôi trở về vào năm 1993, sau 31 năm tôi quay lại. Thực tế ngày hôm nay là ngày thứ tư sang đây rồi mà giờ tôi vẫn cứ lâng lâng. Nhìn thấy mặt của từng người thân quen, tôi cảm thấy rất vui sướng".
Chị Nguyễn Thị Thúy - công nhân Nhà máy lốp xe Voronezh 1989-1991 - nói: "Đây là ký túc xá mà hơn 300 anh chị em công nhân ở nhà máy săm lốp khi đó đã sống và làm việc. Đặt chân đến đây toàn là những cô gái rất trẻ, xa quê hương. Sau bao nhiêu năm gặp lại, chúng tôi rất vui".
35 năm, hơn 40 người gặp lại nhau. Người bay từ Việt Nam sang, người từ thành phố khác của nước Nga.
Năm tháng với những vui buồn đi qua, họ đã để lại đây một thời thanh niên sôi nổi. Chính từ đây, có những người lao động đã đặt nền móng cho cộng đồng người Việt Nam tại Voronezh hôm nay.
Ông Nguyễn Đức Đảo - người Việt Nam kinh doanh tại Voronezh.
Nước Nga thời hậu Xô viết đầy khó khăn, những người công nhân năm xưa mỗi người một phương. Một số ít người bám trụ lại, bắt đầu xây dựng cuộc sống trên chính mảnh đất này. Từ những khu chợ trời đứng giữa nắng mưa, người Việt giờ đã có mặt tại khu trung tâm thương mại khang trang trong thành phố.
Ông Nguyễn Đức Đảo là một trong gần 40 công nhân năm xưa đã ở lại thành phố này sau khi nhà máy giải thể. Là bộ đội xuất ngũ, cũng như nhiều người đồng hương của mình, ông chỉ xác định đi làm ăn kinh tế một thời gian. Tuy nhiên, năm tháng trôi đi, đến nay ở đây đã có thế hệ người Việt thứ hai và cả thứ ba.
Trong không khí của Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước 30/4, Hội người Việt Nam tại thành phố Voronezh đã tổ chức cuộc gặp mặt kỷ niệm 35 năm Ngày sang Nga lao động hợp tác của đoàn công nhân Việt Nam - những người đặt viên gạch đầu tiên xây dựng cộng đồng. Đến nay, cộng đồng Việt Nam ở Voronezh có khoảng 1.000 người, được xem là một trong những cộng đồng người Việt gắn kết, vững mạnh nhất ở Liên bang Nga.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!