Khi chương trình bắt đầu, nhà báo Chris Wallace của Fox News, người điều khiển cuộc tranh luận, đặt câu hỏi liên quan đến việc bổ nhiệm thẩm phán Tòa án Tối cao. Ông Trump và ông Biden thay nhau trả lời, rồi sự việc được kéo sang Obamacare - chương trình bảo hiểm y tế toàn dân, mà ông Biden cho rằng sẽ bị hủy bỏ nếu Chánh án Amy Barrett được Thượng viện chấp thuận bổ nhiệm làm thẩm phán Tòa án Tối cao.
Tổng thống Donald Trump (trái) và cựu Phó Tổng thống Joe Biden (phải) tại cuộc tranh luận trực tiếp đầu tiên
Đến phút thứ 8, ông Trump bắt đầu ngắt lời ông Biden, thế là sự việc bắt đầu như "mổ bò" từ đây, đến nỗi ông Wallace phải nói: "Thưa hai ông...". Nhưng ông Trump vẫn tiếp tục và ông Wallace phải gằn giọng nói: "Thưa Tổng thống (năm lần), tôi là người điều khiển chương trình...". Lúc đó, ông Trump mới ngưng lại.
Tuy nhiên, mọi chuyện lại đâu vào đấy khi các câu hỏi được đưa ra liên quan đến các vấn đề nóng hổi như tăng số thẩm phán Tòa án Tối cao, COVID-19, thuế thu nhập của ông Trump, kỳ thị chủng tộc, sự hợp pháp của cuộc bầu cử tổng thống sắp tới, và chuyển giao quyền hành êm thắm...
Người điều khiển chương trình mất quyền kiểm soát
Trước khi cuộc tranh luận bắt đầu, nhà báo Wallace nói với tờ Thời báo New York rằng: "Công việc của tôi là càng 'chìm' nhiều càng tốt". Thế nhưng, ông Wallace đã không làm được điều này.
Với một người như một võ sĩ đấu quyền Anh như Tổng Thống Trump, liên tục ngắt lời đối thủ, rất khó cho ông Wallace giữ "trật tự", nhiều lúc phải yêu cầu Tổng thông ngưng lại để ông Biden nói.
"Thưa Tổng thống, tôi là người điều khiển cuộc tranh luận này và tôi mong là ông để tôi đặt câu hỏi, rồi sau đó ông có thể trả lời", ông Wallace nói với giọng dứt khoát. Nhưng ông Trump vẫn tiếp tục.
Nhà báo Chris Wallace - người điều khiển cuộc tranh luận
Có một điều tế nhị ở đây, đó là về tuổi tác, ông Wallace, 72 tuổi, trẻ hơn ông Trump và ông Biden. Kế đến, khi điều khiển cuộc tranh luận giữa ông Trump và bà Clinton bốn năm trước, ông Wallace từng bị chỉ trích là xen vào cuộc tranh luận của hai ứng cử viên quá nhiều và trở thành "cái đinh" của sự kiện.
Ai cũng biết, ông Trump không phải là người dễ điều khiển. Ông có lối nói mạnh bạo, nhanh, mang tính chế giễu, khiêu khích đối thủ, và không để cho ông Biden hoàn tất thời lượng 2 phút của mình để trả lời, đến nỗi nhà báo Wallace phải thốt lên: "Để ông ấy (Biden) trả lời!".
Hồi năm 2016, ông Trump còn bước đến gần và phía sau lưng bà Hillary Clinton trong lúc bà đang nói, có vẻ như khiêu khích đối thủ.
Có lúc, ông Trump không chịu nổi, cãi lại ông Wallace luôn.
"Tôi nghĩ là tôi đang tranh luận với ông, chứ không phải với ông Biden, nhưng mà cũng được thôi, tôi không ngạc nhiên".
Né tránh các câu hỏi
Trong khi người dân Mỹ mong đợi để biết thêm về hai ứng cử viên, nhất là các chính sách liên quan đến kinh tế, COVID-19, bạo động đường phố, kỳ thị chủng tộc, bầu cử, thì cả hai người hầu như đều né tránh trả lời trực tiếp, hoặc bị đối phương ngắt lời, hoặc trả lời chung chung bởi vì đây là những câu hỏi vô cùng nguy hiểm, có thể bị mất phiếu.
Ví dụ, khi ông Wallace hỏi ông Biden có chấm dứt tình trạng câu giờ tại Thượng Viện hoặc có gia tăng số người trong Tòa án Tối cao hay không, ông trả lời: "Mỗi khi tôi nói về chuyện này nó đều trở thành vấn đề", ông Biden nhìn vào ống kính truyền hình nói tiếp: "Quý vị cử tri nên đi bầu để nói cho các thượng nghị sĩ của quý vị biết. Tôi sẽ không trả lời câu hỏi này, vì câu hỏi này...".
Toàn cảnh cuộc tranh luận đầu tiên
Ông Trump ngắt lời ông Biden và hỏi: "Tại sao ông không trả lời câu hỏi này? Tại sao ông không đưa ra danh sách đề cử người vào Tòa án Tối cao?".
Khi được hỏi "Sao không lên án nhóm kỳ thị chủng tộc Proud Boys?", ông Trump không trả lời dứt khoát, mà nói rằng: "Vấn đề ở đây là nhóm Antifa, các nhóm cực tả...".
Ông Biden chen vào: "Antifa là một ý tưởng chứ không phải là một phong trào. Và điều này được ông Christopher Wray, người được ông đề cử làm giám đốc FBI, xác nhận".
Ở gần cuối chương trình, khi ông Wallace hỏi ông Trump: "Ông có đóng thuế $750 trong hai năm 2016 và năm 2017 không?".
"Tôi đóng thuế hàng triệu USD", ông Trump trả lời không trực tiếp vào câu hỏi.
Người dân không biết gì thêm
Vì cuộc tranh luận bị "đổ bể" ngay từ đầu, các vấn đề hệ trọng của quốc gia không được đề cập một cách chi tiết và rốt ráo, người dân không biết gì thêm.
Hầu hết những gì hai ứng cử viên đề cập trong cuộc tranh luận, cử tri đã nắm rõ trong những ngày qua thông qua các phương tiện truyền thông.
Sau cuộc tranh luận, nhiều người cho rằng không nên có một sự kiện như vậy. Nhiều người cho biết họ đã tắt TV sau khi xem chừng 15 phút của chương trình dài 90 phút vì họ không thấy có gì mới, cộng với việc hai bên cãi nhau nảy lửa, âm thanh bị pha trộn.
Ngày hôm sau, công ty Apple đã phải tìm cách lọc các âm thanh ồn ào này ra để người xem có thể nghe rõ phát biểu của ông Trump và ông Biden.
Nói chung, cuộc tranh luận hoàn toàn thất bại. Ông Trump không thắng, mà ông Biden cũng không thua. Người thua duy nhất là khán giả Mỹ.
Số phận của hai cuộc tranh luận sắp tới
Sau cuộc tranh luận tối thứ Ba, ông Biden bị áp lực của phía Dân Chủ nói ông không nên tham gia hai cuộc tranh luận còn lại vì ông Trump không tôn trọng "luật chơi".
Điều này cũng đã từng được Nghị sĩ Nancy Pelosi (Đảng Dân chủ bang California), chủ tịch Hạ viện, khuyến cáo ông Biden trước đây khi khuyên ông đừng nên tranh luận với ông Trump vì Tổng thống "không bao giờ nói sự thật".
Tuy nhiên, ban vận động của ông Biden vẫn xác nhận ông sẽ tiếp tục tham gia hai cuộc tranh luận còn lại.
Trong khi đó, hôm thứ Tư, 30/9, Ủy ban Tranh luận cho biết họ đang xem xét thay đổi quy định liên quan đến tranh luận.
Có người đề nghị là khi người nào đang nói, thì phải tắt "microphone" của người kia đi.
Tuy nhiên, trả lời phỏng vấn Thời báo New York một ngày sau cuộc tranh luận, ông Wallace nói rằng chuyện này vẫn không ngăn được ông Trump nói chen vào.
"Trên thực tế, ngay cả 'microphone' của tổng thống bị cắt, ông Trump vẫn có thể tiếp tục nói chen vào, và có thể lọt vào 'microphone' của ông Biden, và mọi người vẫn nghe được", nhà báo kỳ cựu của Fox News nói.
Phiên tranh luận trực tiếp đầu tiên giữa hai ứng cử viên Tổng thống Mỹ Donald Trump và Joe Biden diễn ra vào sáng 30/9 (giờ Việt Nam) đã được thường thuật trực tuyến trên nền tảng số của Đài THVN.
Nếu bỏ lỡ phiên tranh luận trực tiếp này, quý độc giả có thể xem lại trên:
- VTV News
- VTVGo
Sau cuộc tranh luận đầu tiên tại Ohio, hai ứng cử viên sẽ còn có thêm hai cuộc tranh luận trực tiếp khác vào ngày 15/10 và 22/10. Ngoài ra phiên tranh luận giữa 2 Phó Tổng thống Kamala Harris và ông Mike Pence sẽ diễn ra trước đó vào ngày 7/10.
Đài THVN sẽ tiếp tục thực hiện tường thuật và dịch trực tiếp phiên tranh luận này. Mời quý vị chú ý đón xem!
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!