Năm 2017 là năm ASEAN chứng kiến sự lên ngôi về vị thế đối ngoại, khi hàng loạt tổ chức quốc tế hay các cường quốc thế giới đều có động thái thúc đẩy mối quan hệ hợp tác thực chất với ASEAN. Liên Hợpa Quốc lần đầu tiên ra nghị quyết kỷ niệm thành lập một tổ chức khu vực, đó là Nghị quyết kỷ niệm 50 năm thành lập ASEAN. Trung Quốc đề xuất tầm nhìn đối tác chiến lược với ASEAN đến năm 2030.
Với Mỹ, 2017 là năm Mỹ và ASEAN đánh dấu mốc tròn 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Đây cũng là năm nước Mỹ có một vị tân Tổng thống với các cách tiếp cận và quan điểm hoàn toàn mới trong nhiều vấn đề đối ngoại và đối nội. Sự điều chỉnh trong cách tiếp cận và ưu tiên của mỗi bên trong bối cảnh môi trường khu vực có nhiều chuyển dịch quan trọng tạo ra cả thời cơ và thách thức cho quan hệ ASEAN - Mỹ trong giai đoạn mới.
Một bữa tiệc nhỏ mừng ASEAN tròn 50 tuổi đã được tổ chức tại thủ đô của nước Mỹ. Năm 2017 cũng kỷ niệm 40 năm quan hệ Mỹ - ASEAN, từ đối tác đối thoại đến trở thành đối tác chiến lược của nhau, 40 năm cũng cho thấy sự bền bỉ trong quan hệ giữa hai bên, xuất phát và bồi đắp trên cơ sở giao thoa lợi ích chiến lược về một khu vực hòa bình, ổn định và thịnh vượng, tôn trọng luật pháp quốc tế.
Năm 2017, Mỹ cũng đón chính quyền mới với cách nhìn rất khác trong định vị và thúc đẩy lợi ích quốc gia trên toàn cầu, trong đó có Đông Nam Á. Ngay trong năm đầu điều hành, Tổng thống Mỹ đã tiếp đón nhiều lãnh đạo quốc gia của khu vực, đồng thời sớm đến thăm và làm việc tại các diễn đàn của ASEAN và APEC.
ASEAN và APEC cũng xuất hiện trong bản chiến lược an ninh quốc gia mới của Mỹ như là những nền tảng trung tâm, góp phần thúc đẩy trật tự ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Đây là những chỉ dấu ban đầu quan trọng về cách tiếp cận mới của chính quyền Tổng thống Donald Trump về cấu trúc hợp tác ở khu vực.
Tuy nhiên, sẽ là hấp tấp nếu sớm kết luận ASEAN đóng vai trò trung tâm trong chiến lược của Mỹ đối với khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, vốn đang ngày một mất cân bằng lực lượng và chứa đựng nhiều thách thức, xung đột, mâu thuẫn, tranh chấp mang tầm khu vực và thời đại. Chính quyền mới của Mỹ, trong khi đó còn vướng bận nhiều mối lo trước mắt của năm đầu cầm quyền.
Cũng giống như nhiều cặp quan hệ đối ngoại khác của Mỹ, quan hệ với ASEAN nói chung không tránh khỏi những chập chững trong năm đầu khi Mỹ có chính quyền mới. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng chính những điểm tương đồng, giao thoa lợi ích chiến lược rồi sẽ thúc đẩy cả Mỹ và ASEAN tăng cường quan hệ cả về chiều sâu và trong một khu vực rộng lớn hơn.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!