Liên minh cầm quyền Nhật Bản không giành được đa số
Đây là lần đầu tiên sau 15 năm liên minh cầm quyền đánh mất vị thế đa số. Điều này có thể dẫn đến hình thành một cơ cấu chính phủ mới tại Nhật Bản.
Theo kết quả kiểm phiếu sơ bộ cuộc bầu cử Hạ viện được công bố vào rạng sáng 28/10, liên minh cầm quyền gồm đảng Tự do dân chủ (LDP) của Thủ tướng Ishiba Shigeru và đảng Công Minh dành được tổng cộng 215 ghế, theo đó còn thiếu 18 ghế để giành được đa số tại Hạ viện.
Kết quả này được đánh giá là thất bại của liên minh cầm quyền khi để mất tới 65 ghế tại Hạ viện Nhật Bản, trong khi các đảng đối lập đã giành được thắng lợi lớn khi gia tăng 71 ghế và phá vỡ thế đa số của đảng cầm quyền.
Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba và ông Keiichi Ishii của đảng Công minh trong một chiến dịch tranh cử tại Soka, tỉnh Saitama, ngày 13/10 (Ảnh: AP)
Ông Noda Yoshihiko - lãnh đạo đảng Dân chủ Lập hiến đối lập - tuyên bố: "Đây mới chỉ là bước đầu. Chúng tôi sẽ đối mặt với cuộc chiến thực sự sau cuộc bầu cử này. Chúng tôi sẽ cân nhắc cách thức hành động trong phiên họp đặc biệt của Quốc hội và chiến đấu trong cuộc bầu cử Thượng viện.
Trong khi đó, Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru thừa nhận: "Tôi nhận ra rằng nguyên nhân lớn nhất của kết quả này là những sự nghi ngại và tức giận của người dân đối với nền chính trị và vụ bê bối gây quỹ vẫn chưa kết thúc".
Uy tín của đảng LDP cầm quyền đã giảm sút đáng kể kể từ khi hàng chục thành viên của đảng bị phát hiện không công khai đúng số tiền đã huy động được thông qua các hoạt động gây quỹ chính trị.
Tỷ lệ cử tri Nhật Bản tham gia tổng tuyển cử năm nay cũng ở mức rất thấp, ước tính khoảng 53% - thấp hơn so với cuộc bầu cử cách đây 3 năm.
Thủ tướng Nhật Bản - Chủ tịch đảng Tự do Dân chủ Ishiba Shigeru cam kết cải tổ mạnh mẽ đảng, nhấn mạnh LDP cần phải phục hồi uy tín (Ảnh: AP)
Dư luận xung quanh kết quả bầu cử Hạ viện tại Nhật Bản
Chị Yuko Saida - nhân viên tự do - chia sẻ: "Tôi luôn hình dung rằng đảng Dân chủ Tự do thống trị chính trường Nhật Bản, vậy nên tôi ngạc nhiên khi nghe tin".
Một nam cử tri Nhật Bản nói: "Vụ bê bối quỹ đen vẫn chưa kết thúc, nhưng Hạ viện Nhật Bản đã giải tán. Tôi nghĩ Hạ viện chỉ nên giải tán sau khi đã giải thích rõ ràng về vấn đề này. Tôi hy vọng nội các mới sẽ làm rõ việc tiền thuế của người dân được chi tiêu như thế nào".
Bà Yuri Seki - người về hưu - nhận xét: "Kể cả nếu ông Ishiba vẫn tiếp tục làm Thủ tướng, tôi vẫn mong rằng vấn đề quỹ đen sẽ được giải quyết và các vấn đề về kinh tế và an ninh của Nhật Bản sẽ được xử lý một cách thỏa đáng".
Anh Kaiin Hikita - sinh viên Đại học - cho biết: "Giờ đây, khi các đảng đối lập đã mạnh hơn, tôi hy vọng đảng LDP và đảng Công minh sẽ hợp tác, đối thoại và xây dựng quan hệ gần gũi hơn với các đảng này, để họ có thể một lần nữa có các cuộc thảo luận sâu sắc về chính trị".
Chị Takako Sasaki - nhân viên văn phòng - cho biết: "Tôi nghĩ kết quả này phản ánh việc người dân trên khắp Nhật Bản mong muốn thay đổi tình trạng hiện nay của đất nước.
Trong kỳ bầu cử Hạ viện Nhật Bản 2024, số cử tri tham gia bỏ phiếu được ghi nhận ở mức rất thấp (Ảnh: AP)
Các kịch bản đối với Chính phủ mới của Nhật Bản
Trước kết quả tổng tuyển cử và việc liên minh cầm quyền mất thế đa số tại Hạ viện, giới phân tích tại Nhật Bản đã đưa ra nhận định về các khả năng đối với chính phủ mới của nước này. Theo các nhà phân tích, có 3 khả năng có thể xảy ra để thành lập chính phủ mới.
Khả năng thứ nhất chính là việc mở rộng liên minh cầm quyền, theo đó liên minh cầm quyền hiện tại sẽ liên kết với những đảng phái khác và các nhóm nghị sỹ không đảng phái, qua đó đạt được đa số ghế để thành lập một chính phủ liên minh.
Trường hợp thứ 2 là không có ứng cử viên nào có được đa số ủng hộ tại hạ viện. Khi đó 2 người được phiếu bầu cao nhất sẽ bước vào vòng 2 bầu Thủ tướng tại Quốc hội Nhật Bản. Khả năng đây là sự đối đầu giữa 2 đảng giữ số ghế cao nhất.
Và trường hợp thứ 3 là tất cả các đảng đối lập liên minh lại để thành lập chính phủ mới. Tuy nhiên, điều này sẽ rất khó khăn trong bối cảnh các đảng đối lập đang bị chia rẽ và một số đảng không muốn tham gia liên minh.
Theo quy định Hiến pháp Nhật Bản, chính phủ mới phải được thành lập trong vòng 30 ngày sau cuộc bầu cử Hạ viện.
Sáng 28/10, Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru đã tái khẳng định cam kết tiếp tục lãnh đạo chính phủ. Thủ tướng Nhật Bản, đồng thời là chủ tịch đảng LDP cam kết cải tổ mạnh mẽ đảng LDP, nhấn mạnh đảng này cần phải phục hồi uy tín, trong bối cảnh vụ bê bối gây quỹ làm xói mòn niềm tin của công chúng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!