Tòa nhà Quốc hội Mỹ ở Washington, DC. (Ảnh minh họa: AFP)
Ngày 19/12, Hạ viện Mỹ đã không thể thông qua dự luật chi tiêu mới của Đảng Cộng hòa sau khi Tổng thống đắc cử Donald Trump hủy bỏ dự luật tạm thời của lưỡng đảng.
Cuộc bỏ phiếu với tỷ lệ 174-235, với các đảng viên Đảng Dân chủ và một số đảng viên bảo thủ phản đối dự luật tài trợ mới do các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện đưa ra sau khi ông Trump phản đối dự luật tài trợ tạm thời đã được cả hai bên đồng ý trước đó.
Nếu dự luật trên được thông qua, Chính phủ Mỹ sẽ được gia hạn các khoản tài trợ đến giữa tháng 3/2025 nhằm duy trì ngân sách liên bang ở mức hiện nay khoảng 6.200 tỷ USD, cung cấp tài chính cho các chương trình quân đội, kiểm soát viên không lưu cũng như các cơ quan giám sát liên bang. Tuy nhiên, với 174 phiếu ủng hộ và 235 phiếu chống, Hạ viện đã bác bỏ dự luật. Điều đó có nghĩa là đến nay, Quốc hội Mỹ cũng chưa có kế hoạch rõ ràng để ngăn chặn nguy cơ chính phủ Mỹ đóng cửa.
Nếu các nhà lập pháp không ban hành tất cả hoặc một số dự luật phân bổ ngân sách, nhiều hoạt động của chính phủ sẽ bị đình trệ, dẫn đến việc chính phủ phải đóng cửa toàn bộ hoặc một phần cho đến khi Quốc hội hành động. Tuy nhiên, chính phủ vẫn tiếp tục vận hành các chức năng thiết yếu.
Trong trường hợp chính phủ đóng cửa, nhiều nhân viên liên bang sẽ phải nghỉ việc, nhiều dịch vụ công sẽ bị tạm dừng hoặc chẫm trễ khiến cuộc sống thường ngày của người dân sẽ bị xáo trộn. Trong đó, do thiếu hụt về nhân viên an ninh hàng không và kiểm soát không lưu, số chuyến bay bị chậm sẽ tăng lên. Tòa án di trú có thể đóng cửa, khiến hồ sơ tồn đọng tăng lên. Việc kiểm tra an toàn thực phẩm của Cơ quan Quản lý thực phẩm và Dược phẩm (FDA) có thể bị gián đoạn. Việc xây dựng các công trình giao thông trên toàn quốc có thể bị đình trệ. Nhiều công viên quốc gia sẽ đóng cửa, mặc dù một số công viên vẫn có thể tiếp cận được với dịch vụ hạn chế dành cho du khách
Tuy nhiên, các khoản thanh toán an sinh xã hội cho người yếu thế trong xã hội như người cao tuổi, người khuyết tật vẫn sẽ được phân bổ. Bưu điện cũng sẽ hoạt động bình thường. Một số bang sẽ sử dụng quỹ riêng của mình để tiếp tục mở cửa một số công viên quốc gia.
Ở quy mô quốc gia, việc chính phủ đóng cửa có thể gây ra những hậu quả kinh tế sâu rộng, là lực cản cho tăng trưởng và kéo theo sự bất ổn, đặc biệt nếu kéo dài. Việc này có thể khiến tỷ lệ thất nghiệp và chi phí vay tăng lên, trong khi tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) giảm xuống. Theo ước tính, mỗi tuần chính phủ Mỹ đóng cửa có thể khiến nền kinh tế nước này thiệt hại tới 6 tỷ USD.
Dự luật dài 116 trang được công bố hôm 19/12 sẽ tài trợ cho chính phủ ở mức hiện tại cho đến ngày 14/3/2025 và cũng sẽ gia hạn giới hạn nợ của quốc gia đến ngày 30/1/2027, theo yêu cầu vào phút cuối của Tổng thống đắc cử Donald Trump.
Dự luật dài 1.500 trang được công bố trước đó chủ yếu cho phép chính phủ duy trì mức chi tiêu hiện tại trong 3 tháng tới, giúp các nhà lập pháp có thêm thời gian để đàm phán các dự luật chi tiêu mới. Dự luật này cũng bao gồm 100 tỷ USD cứu trợ thiên tai và gia hạn thêm 1 năm dự luật trang trại với khoản viện trợ thêm 10 tỷ USD cho nông dân.
Trong lần đóng cửa năm 2018 - 2019, Nhà Trắng đã cho 1.100 trong số 1.800 nhân viên tại Văn phòng điều hành của Tổng thống nghỉ phép. Một số văn phòng, chẳng hạn như Hội đồng An ninh Quốc gia, vẫn tiếp tục hoạt động bình thường, trong khi những văn phòng khác như Văn phòng Quản lý và Ngân sách lại bị cắt giảm mạnh.
Hiến pháp Mỹ quy định rằng Tổng thống vẫn được trả lương trong bất kỳ tình huống nào.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!