Năm tù nhân Mỹ đã được phóng thích hồi tháng 1 để đổi lấy việc trả tự do cho 7 người Iran bị bắt tại Mỹ vì vi phạm các lệnh cấm vận.
Vụ trao đổi trên diễn ra trong bối cảnh Mỹ dỡ bỏ các lệnh cấm vận quốc tế chống lại Iran trong khuôn khổ thỏa thuận hạt nhân của Cộng hòa Hồi giáo.
Mỹ cũng cho máy bay chở 400 triệu USD tiền mặt sang Iran vào thời điểm đó.
Tờ Wall Street Journal đưa tin, giới chức Mỹ đã điều chiếc máy bay vận tải bí mật chở Euro, tiền Francs Thụy Sĩ và các ngoại tệ khác tới Iran, cho rằng khoản tiền này có thể liên quan tới việc phóng thích 5 công dân Mỹ, trong đó có một nhà báo của tờ Washington Post.
Tuy nhiên, thư ký báo chí Nhà Trắng Josh Earnest hôm qua đã bác bỏ thông tin trên, khẳng định rằng khoản thanh toán trên liên quan tới một tranh cãi kéo dài hai nước từ trước cuộc cách mạnh Hồi giáo năm 1979.
Sau khi 6 cường quốc thế giới thông báo dỡ bỏ các lệnh trừng phạt chống lại Iran trong khuôn khổ việc thực thi thỏa thuận hạt nhân lịch sử, Tehran và Washington cũng nhất trí giải quyết một loạt tranh cãi giữa hai nước.
Theo đó, khoản thanh toán 400 triệu USD nằm trong trong gói 1,7 tỷ USD mà Mỹ cam kết trả cho Iran liên quan tới các tranh chấp từ một thương vụ mua bán vũ khí thất bại giữa hai nước trong thời gian trước khi xảy ra cuộc cách mạng Hồi giáo ở Iran.
Do các tổ chức tài chính của Iran đã hoàn toàn bị cắt đứt khỏi hệ thống ngân hàng điện tử toàn cầu vào thời điểm diễn ra việc thanh toán trên nên Mỹ phải trả bằng tiền mặt cho Tehran. Các lệnh cấm vận cũng có nghĩa là việc thanh toán cho Iran bằng USD là bất hợp pháp. Do đó, Mỹ phải đổi sang các ngoại tệ khác trước khi đóng thùng số tiền và chuyển lên một máy bay bí mật trước khi chuyển giao cho Iran.
Vụ thanh toán trên diễn ra vào tháng 1/2016, trùng thời điểm các công dân Mỹ được Iran phóng thích, dẫn tới các cáo buộc rằng Mỹ trả tiền chuộc cho Tehran.
Ứng cử viên tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump đã gọi vụ việc trên là một "xì-căng-đan" và đổ lỗi cho cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton, hiện là đối thủ Dân chủ trong cuộc đua vào Nhà Trắng, về bê bối này. Tuy nhiên, có một thực tế là mặc dù bà Clinton là người khởi động các cuộc đàm phán về thỏa thuận hạt nhân Iran nhưng thỏa thuận này lại đạt được dưới thời Ngoại trưởng tại nhiệm John Kerry.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Earnest nói trong cuộc họp báo ngày 3/8 rằng các thành viên đảng Cộng hòa, vốn phản đối thỏa thuận hạt nhân lịch sử, đã sử dụng chuyện thanh toán trên để xem thường thỏa thuận.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tạiTV Online!