Tòa án Quốc tế về Luật Biển (ITLOS) - có trụ sở ở Hamburg (Đức), được thành lập bởi Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển - cho biết lượng khí thải nhà kính do đại dương hấp thụ được coi là ô nhiễm biển và các quốc gia có nghĩa vụ bảo vệ môi trường biển bằng cách làm nhiều hơn các yêu cầu của Thỏa thuận chung Paris về biến đổi khí hậu.
Phán quyết của Tòa án của Liên hợp quốc khẳng định các quốc gia gây ô nhiễm có nghĩa vụ pháp lý thực hiện mọi biện pháp cần thiết để đảm bảo rằng lượng khí thải thuộc quyền kiểm soát của họ không gây thiệt hại cho môi trường của các quốc gia khác, qua đó đạt được mục tiêu duy trì sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5℃ so với thời tiền công nghiệp theo Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.
Các đảo quốc nhỏ này ở khu vực Caribe và Thái Bình Dương đều đứng trước nguy cơ bị nhấn chìm do mực nước biển dâng cao. Tuyên bố trên của tòa đồng nghĩa với chiến thắng pháp lý của nhóm 9 quốc đảo nhỏ về vấn đề biến đổi khí hậu khi họ tìm cách chống lại mực nước biển dâng cao.
Phán quyết không có tính ràng buộc về mặt pháp lý nhưng có thể giúp hướng dẫn các quốc gia trong chính sách khí hậu và có thể tạo tiền lệ pháp lý cho các vụ kiện về khí hậu trong tương lai.
Đường bờ biển của các quốc đảo ngày càng bị đe dọa bởi mực nước biển dâng. (Ảnh: Getty)
Ông Gaston Browne - Thủ tướng Barbuda và Bahamas (một quốc đảo ở Bắc Mỹ) - cho biết: "Ý kiến pháp lý của ITLOS sẽ cung cấp thông tin cho công việc ngoại giao và pháp lý trong tương lai của chúng tôi nhằm chấm dứt tình trạng không hành động, từng đưa chúng tôi đến bờ vực của một thảm họa không thể khắc phục".
Ngoài Barbuda và Bahamas, các quốc gia khác trong nhóm khởi kiện là Tuvalu, Palau, Niue, Vanuatu, St.Lucia, St. Vincent và Grenadines, và St. Kitts và Nevis.
Các nhà hoạt động khí hậu và giới luật sư cho biết ý kiến trên của ITLOS cũng có thể ảnh hưởng đến hai ý kiến pháp lý sắp tới của Tòa án Nhân quyền liên Mỹ và Tòa án Công lý Quốc tế (IJC) - những cơ quan cũng đang xem xét nghĩa vụ khí hậu của các quốc gia.
Tháng 4, Tòa án Nhân quyền châu Âu đã ra phán quyết lịch sử, có lợi cho các nguyên đơn, cho rằng Thụy Sĩ đang vi phạm nhân quyền khi không hành động đủ để chống lại hiện tượng nóng lên của khí hậu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!