Cuộc chiến tranh tại Syria được Liên Hợp Quốc nhận định là thảm họa tồi tệ nhất do con người gây ra kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ 2.
Những dấu mốc chính của cuộc chiến
Tháng 3/2011, các cuộc biểu tình chống Chính phủ ở Syria đã châm ngòi cho cuộc khủng khoảng lan rộng và biến thành nội chiến đẫm máu giữa lực lượng chính phủ và phe đối lập.
Năm 2014, lợi dụng tình hình hỗn loạn và khoảng trống quyền lực, tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng từ Iraq nhanh chóng tràn sang đánh chiếm nhiều vùng lãnh thổ Syria.
Tháng 9/2014, Mỹ, Anh và một số nước vùng Vịnh thành lập liên minh chống IS và bắt đầu không kích IS tại Syria.
Tháng 9/2015, theo đề nghị của Tổng thống Syria Assad, Nga bắt đầu chiến dịch không kích tại Syria nhằm tiêu diệt IS.
Ngày 7/4/2017, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ ra lệnh tấn công các lực lượng quân đội của Tổng thống Syria Al Assad nhằm trả đũa vụ tấn công bằng vũ khí hóa học mà quân đội Syria bị các nước phương Tây cáo buộc đứng đằng sau.
Tháng 12/2017, Tổng thống Nga Vladimir Putin thông báo đã giúp Syria giành lại gần như toàn bộ lãnh thổ từ IS và hạ lệnh rút phần lớn lực lượng Nga khỏi Syria.
Tháng 4/2018, Mỹ cùng liên quân Anh và Pháp lại tiến hành không kích nhiều mục tiêu Mỹ và các nước đồng minh cho là có chứa vũ khí hóa học tại Syria.
Ngày 19/12/2018, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo bắt đầu rút binh lính Mỹ từ Syria về nước sau khi tuyên bố giành chiến thắng trong cuộc chiến chống IS.
8 năm chiến sự ác liệt tại Syria đã cướp đi sinh mạng của 360.000 người và hàng triệu phải rời bỏ nhà cửa.
Những "ẩn số" cũ vừa được hóa giải lại xuất hiện những "ẩn số" khác
Sau nhiều thắng lợi trước lực lượng đối lập và các phần tử Hồi giáo cực đoan, hiện chính quyền của Tổng thống Syria Al- Assad đã kiểm soát khoảng 2/3 lãnh thổ của Syria. Phần còn lại do lực lượng người Kurd và các lực lượng đối lập khác chiếm giữ. Còn các tay súng thuộc Tổ chức Nhà nước (IS) Hồi giáo tự xưng hiện đang bị bao vây trong một khu vực nhỏ ở phía Đông của Syria.
Sau 8 năm nội chiến, cục diện tại Syria đang chứng kiến những thay đổi bước ngoặt nhưng cùng với đó cũng xuất hiện những ẩn số mới.
Là phóng viên thường trú tại khu vực Trung Đông, anh Anh Phương cảm nhận như thế nào về tình hình Syria ở thời điểm này, sau 8 năm nội chiến?
Cuộc nội chiến tại Syria đã khiến gần 6 triệu người phải rời bỏ nhà cửa, đi tị nạn, tức khoảng một nửa dân số đất nước này. Thời gian qua, chúng tôi đã có dịp gặp, tiếp xúc với những người Syria phải sống tha hương. Trong những cuộc trò chuyện của người Syria thời gian gần đây có thể thấy đang xuất hiện ngày càng nhiều hơn câu hỏi: Liệu đã là thời điểm thích hợp để họ trở về quê hương? Tôi cho rằng, đó chính là chỉ dấu rõ ràng nhất cho thấy những thay đổi trong cuộc nội chiến tại Syria thời gian gần đây.
Với những người Syria may mắn đã có được một công việc tại nước ngoài, họ mong muốn được trở về thăm gia đình, họ hàng. Còn hàng triệu người đang phải sống tị nạn, cuộc sống vất vưởng, họ đang ngóng từng ngày từng giờ một sự thay đổi nào đó trong cuộc chiến tại Syria để tìm lại cuộc sống trước đây của mình.
Vậy giới quan sát khu vực đang nhìn nhận như thế nào về viễn cảnh tại Syria, thưa anh?
Có một điều giới quan sát cho rằng đã khá chắc chắn khi nói về cục diện tại Syria đó là Tổng thổng Bashar Al Assad sẽ tại vị và sẽ tiếp tục đóng một vai trò trung tâm trong tương lai của Syria. Tháng 12/2018, với việc Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất đã thiết lập lại Đại sứ quán tại Damascus và việc Syria tái gia nhập Liên đoàn Arab, nhiều người cho rằng vấn đề tại Syria chỉ còn là thời gian. Tuy nhiên, khi nhìn vào sâu hơn sẽ thấy viễn cảnh tại Syria lại hầu như chưa bao giờ phụ thuộc vào các yếu tố nội tại của Syria, mà chủ yếu phụ thuộc vào yếu tố bên ngoài. Nếu xét trên bình diện này vẫn còn đó, Israel luôn cáo buộc Iran đang biến Syria thành một vùng đệm để mở rộng tầm ảnh hưởng tại Trung Đông, là mối đe dọa an ninh quốc gia tới Israel.
Thổ Nhĩ Kỳ chắc chắn sẽ không chịu ngồi yên thời gian tới để nhìn người Kurd tại Syria tiếp tục lớn mạnh. Phương Tây khẳng định sẽ không có chuyện hỗ trợ tái thiết Syria khi chưa có những thay đổi rõ ràng về chính trị. Cục diện tại Syria đang chứng kiến những thay đổi. Nhưng khi những ẩn số này vừa được hóa giải lại đang xuất hiện những ẩn số khác, nhất là khi vận mệnh Syria không còn năm trong tay người dân Syria.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!