Theo Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), hiện tổng giá trị BĐS (bất động sản) thế chấp tại các ngân hàng chiếm khoảng 70% tổng tài sản đảm bảo cho các khoản vay. Thậm chí, tại nhiều ngân hàng, tỷ lệ này lên đến 80-90% và lớn hơn nhiều lần tổng dư nợ cho vay. Do đó, BĐS thường là tài sản được các tổ chức tài chính đem ra phát mãi nhiều nhất khi khách hàng vay vốn vì nhiều lý do mà không trả được nợ.
Cũng theo VARS, dù thị trường có nhiều dấu hiệu phục hồi nhưng không khó để thấy nợ xấu trong lĩnh vực này gia tăng. Theo Ngân hàng Nhà nước cho biết, tỷ lệ nợ xấu của lĩnh vực BĐS tại thời điểm tháng 6 là 2,47%, đang có chiều hướng gia tăng (tháng 6/2022 là 1,53%).
Cẩn trọng khi mua bất động sản phát mãi
Các ngân hàng thường dành một khoảng thời gian nhất định, phổ biến từ 3-6 tháng cho khách hàng vay có thể tự tìm cách rao bán tài sản. Tuy nhiên, VARS đánh giá, phần lớn, các khách hàng vay đều không thể xử lý bán tài sản thế chấp trong khoảng thời gian nói trên do nhu cầu sụt giảm, tâm lý người mua vẫn mong muốn bắt "đáy" và một phần do giữ mức định giá quá cao.
Đến lượt ngân hàng, mặc dù được rao bán nhiều lần với mức chiết khấu ngày càng hấp dẫn, nhưng nhiều BĐS phát mãi vẫn khó thanh khoản. Vướng mắc về mặt pháp lí liên quan đến nợ xấu là một trong những rào cản lớn.
Theo VARS, một phần nguyên nhân cũng do thị trường BĐS những năm gần đây phát triển nóng, khó lường, giá BĐS tại một số khu vực tăng gấp nhiều lần trong giai đoạn 2018-2022. Ngoài ra, việc định giá phát mãi tài sản không dựa theo giá trị thực tế mà tính cả gốc và lãi nên việc bán các tài sản này ngày càng khó. Trong khi, có những tài sản bị giới hạn thời gian và tỉ lệ giảm giá.
''Món hời'' khi nhà đầu tư xem xét kĩ lưỡng
Thời gian tới, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam dự báo tỉ lệ nợ xấu sẽ có xu hướng tăng lên do thị trường BĐS vẫn chưa phục hồi hoàn toàn. Nhưng, thanh khoản tài sản BĐS phát mãi khả năng cao sẽ được cải thiện cùng với tiến trình phục hồi tích cực của thị trường.
Bất động sản phát mãi, thanh lý là cơ hội để khách hàng sở hữu tài sản với mức giá khá hấp dẫn so với thị trường với giấy tờ pháp lý đã được thẩm định, sẵn sàng chuyển nhượng cho người mua và nguồn tài chính đảm bảo với các gói vay tài chính từ ngân hàng phát mãi tài sản.
Dẫu vậy, để tránh được những rủi ro tiềm ẩn, người mua cần định giá lại BĐS, do nhiều tài sản bảo đảm được định giá cao hơn giá trị thực tế khi phê duyệt khoản vay; hiểu được lý do bị phát mãi, tránh trường hợp có tranh chấp với bên thứ 3. Đồng thời, người mua cần lên phương án tài chính, tính toán chi phí lãi vay và vốn đầu tư bỏ ra để tránh ham của rẻ mà vô tình dính vào vòng xoáy nợ nần.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!