Tạo môi trường tin cậy giữa ASEAN - Trung Quốc

Ông Phạm Quang Vinh: Hội nghị đã đạt được một số kết quả rất nổi bật ở những điểm sau: Thứ nhất, điều đầu tiên rất quan trọng là đã nhất trí rất cao về tầm quan trọng của đối tác chiến lược ASEAN và Trung Quốc không chỉ vì lợi ích của hai bên, mà còn vì hòa bình và phát triển của khu vực. Cho nên lần này hai bên đã nhất trí xây dựng một tầm nhìn dài hạn để có thể xây dựng mối quan hệ giữa ASEAN và Trung Quốc sâu sắc hơn. Dự kiến Hội nghị cấp cao giữa ASEAN và Trung Quốc tháng 10 tại Brunei sẽ thông qua tuyên bố với mục tiêu này.

Kết quả thứ hai là hai bên cũng cho rằng, nhằm làm sâu sắc và nâng cao hơn nữa mối quan hệ giữa ASEAN và Trung Quốc là phải xây dựng cho được lòng tin chiến lược, sự tin cậy lẫn nhau để làm cơ sở cho việc tăng cường hợp tác. Đi đôi với đó là thúc đẩy trọng tâm hợp tác giữa hai bên là kinh tế, thương mại và đầu tư.

Và cuối cùng, hai bên đã nhất trí với nhau là, quan hệ giữa ASEAN và Trung Quốc rất quan trọng đối với hợp tác phát triển và hòa bình, ổn định của khu vực. Hai bên cần nỗ lực hơn nữa nhằm tạo môi trường tin cậy, trong đó có việc xử lý vấn đề biển Đông trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước luật biển năm 1982.

‘ Tại hội nghị lần này, Việt Nam đã có những đề xuất gì nhằm đưa quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Trung Quốc lên tầm cao mới?

Ông Phạm Quang Vinh: Chúng ta đã nhấn mạnh và đề xuất các biện pháp cụ thể sau để nâng quan hệ giữa ASEAN và Trung Quốc lên tầm cao mới:

Thứ nhất, nâng tầm quan hệ giữa ASEAN và Trung Quốc trên tất cả các bình diện, đặc biệt là xây dựng lòng tin, củng cố và tăng cường lòng tin chính trị và tăng cường hợp tác kinh tế.

Thứ hai, chúng ta nhấn mạnh vào vấn đề ASEAN và Trung Quốc phải đầu tư hơn nữa vào kết nối hạ tầng, đây sẽ là cơ sở cho việc phát triển kinh tế.

Một điểm nữa chúng ta cũng nhấn mạnh là tăng cường hợp tác xây dựng lòng tin trong vấn đề biển Đông và ở đây quan trọng nhất là phải thực hiện được các thỏa thuận và các cam kết đã đề ra như trong Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) hay như trong tuyên bố cấp cao kỷ niệm ASEAN - Trung Quốc nhân kỷ niệm 10 năm DOC. Và trong hội nghị lần này các bên đều ủng hộ ý kiến của Việt Nam thay mặt cho ASEAN phát biểu về COC. Trong đó nhấn mạnh, đi song hành với việc thực hiện nghiêm túc DOC, thì đồng thời và cần thiết phải có càng sớm càng tốt bộ quy tắc ứng xử COC để có thể bảo đảm tốt hơn an ninh an toàn hàng hải ở biển Đông, muốn làm được điều đó thì các bên phải sớm tham gia vào đàm phán thực chất để có thể xây dựng bộ quy tắc đó.

Xin Thứ trưởng cho biết, các bên đã có những đề xuất cụ thể nào về vấn đề biển Đông, đặc biệt là vấn đề COC?

Ông Phạm Quang Vinh: Trong hội nghị đặc biệt lần này, hai bên cũng đã bàn về vấn đề biển Đông và đã có sự nhất trí cao về nhu cầu cần thiết đảm bảo an ninh an toàn hàng hải ở biển Đông, hai bên cũng nhất trí thực hiện cho tốt những thỏa thuận đã cam kết, đặc biệt là những quy định và quy tắc ứng xử đã được quy định trong Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở biển Đông đã đưa ra DOC.

Còn về COC, hai bên nhất trí là cần phải hướng tới COC như một bộ quy tắc nhằm đảm bảo tốt hơn hòa bình và ổn định của khu vực này. Trong trao đổi với nhau, hai bên cũng nhất trí rằng, sẽ chính thức tham vấn ở cấp quan chức cấp cao SOM ASEAN - Trung Quốc và đã quyết định cuộc họp SOM này sẽ tổ chức tại Tô Châu, Trung Quốc vào ngày 14-15/9 sắp tới, theo đó hai bên sẽ chia sẻ quan điểm với nhau về vấn đề xây dựng bộ quy tắc COC như thế nào.

Còn với ASEAN cũng đã xây dựng các thành tố mà ASEAN cho rằng cần phải có đối với bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông trong tương lai, theo đó, ASEAN cho rằng, bộ quy tắc này phải mang tính ràng buộc và có những quy định cao hơn so với Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông. Đặc biệt nó thừa kế các quy tắc đã có, nhấn mạnh tôn trọng luật pháp quốc tế và công ước luật biển nhưng đi đôi với đó là có những bổ sung so với DOC, chẳng hạn như bổ sung những quy định về dàn xếp và ngăn ngừa xung đột, những quy định bảo đảm thực hiện các quy tắc sẽ có trong bộ quy tắc COC trong tương lai, hay có những quy định rằng, các tranh chấp phải bảo đảm giải quyết bằng biện pháp hòa bình. Các vấn đề đó, dịp hội nghị cấp SOM sắp tới tại Tô Châu, ASEAN sẽ chia sẻ với Trung Quốc.

Xin cảm ơn ông đã tham gia cuộc trao đổi!