Nếu có nhân vật nào có thể gây ra những câu chuyện đình đám và xôn xao nhất trong năm 2013, nhiều khả năng đó sẽ là Edward Snowden - 29 tuổi, là cựu nhân viên kỹ thuật của Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) và có 4 năm làm việc cho Cơ quan an ninh Mỹ (NSA). Hành trang nghề nghiệp ấy đã giúp Snowden có thể tiếp cận với những bí mật lớn của tình báo Mỹ.
‘ Tiến sĩ Đỗ Sơn Hải (phải), Trưởng khoa Chính trị Quốc tế, Học viện Ngoại giao tại trường quay Đài THVN
Snowden có một cuộc sống dễ chịu với mức lương hàng năm là 200.000 USD, một sự nghiệp ổn định và nhiều tương lai ở phía trước nhưng anh ta đã quyết định tiến hành một hành động làm thay đổi cả cuộc sống cá nhân của mình. Thông qua báo chí, anh ta đã phơi bày ra ánh sáng những chương trình do thám mà nhiều năm nay cơ quan an ninh Mỹ NSA tiến hành trong bí mật. Đó là chiến dịch nghe lén vô tiền khoáng hậu mà bất cứ ai, bất cứ tổ chức nào sử dụng mạng internet và những tiện ích của nó cũng có thể là nạn nhân.
Edward Snowden nói: “Cơ quan an ninh quốc gia Mỹ (NSA) không giới hạn hoạt động tình báo của mình, họ theo dõi mọi cuộc đàm thoại đến và đi qua lãnh thổ Mỹ. Có nghĩa là không một liên lạc nào qua lãnh thổ Mỹ mà không bị thu thập, phân tích và theo dõi. NSA đã nói dối Quốc hội để thực hiện hành động đó. Chúng tôi có chương trình để các công ty Google, Facebook, Apple, Microsoft hợp tác. Tất cả họ đều hợp tác với NSA và cho phép cơ quan này tiếp cận trực tiếp với hệ thống nơi lưu trữ những gì bạn liên lạc với bên ngoài. Bạn lưu trữ thông tin, thậm chí ghi nhớ những khoảnh khắc của cuộc đời như những lời chúc mừng sinh nhật cũng đều bị theo dõi”.
Snowden cho rằng, điều thôi thúc anh lên tiếng là tự do cá nhân của mỗi người dân đã bị vi phạm trong hành động này.
Ngay sau khi tiết lộ của Snowden được đăng tải trên tờ “Người bảo vệ” của Anh và nhiều tờ báo Mỹ, người đứng đầu các cơ quan tình báo Mỹ đã phải lên tiếng thừa nhận với Quốc hội chương trình do thám này. Họ cho rằng, đó là công cụ để chống lại chủ nghĩa khủng bố và giảm thiểu hành vi xâm phạm các quyền riêng tư.
Nhưng tiết lộ của Snowden đã gây ra một cơn bão ngoại giao giữa Mỹ và hàng chục quốc gia trên thế giới. Nhiều tổ chức trên lãnh thổ Mỹ đã bị sốc khi biết mình bị do thám và theo dõi một cách tinh vi. Một loạt các nước, trong đó có cả những đồng minh của Mỹ như Liên minh châu Âu (EU) đã yêu cầu Washington giải thích chương trình do thám này. Và Snowden trở thành nạn nhân bị chính quyền Mỹ săn đuổi một cách ráo riết để ngăn chặn anh ta ngừng công bố những bí mật mới.
Quý khán giả quan tâm tới vấn đề này có thể theo dõi chương trình “Toàn cảnh thế giới” dưới đây với khách mời là Tiến sĩ Đỗ Sơn Hải, Trưởng khoa Chính trị Quốc tế, Học viện Ngoại giao.