Nhà báo Nga nhận định gì về bất ổn miền Đông Ukraine?

PV Duy Nghĩa: Thưa ông, vừa qua tình hình bất ổn gia tăng ở miền Đông Nam Ukraine cùng với làn sóng chống chính quyền của những người dân thân Nga. Ông có ý kiến gì về nguyên nhân của tình trạng bất ổn này?

Nhà báo Petr Svertov: Đã nhiều lần tôi tới những vùng này, ngay từ khi tôi còn là một cậu bé. Tôi biết rõ những người dân ở nơi đó, biết họ suy nghĩ những gì. Về văn hoá và kinh tế, khu vực phía đông này có mối liên hệ khăng khít với Nga. Tôi không biết có ai đó ở vùng này lại đọc báo hay đọc sách bằng tiếng Ukraine. Họ đều xem truyền hình phát bằng tiếng Nga.

Kinh tế ở Donbas thuộc vùng Donetsk là ngành công nghiệp khai thác than, có những nơi có các nhà máy liên hợp luyện kim, có ngành chế tạo máy bay, tên lửa. Tất cả đều có mối liên hệ chặt chẽ với Nga.

Dĩ nhiên, những người dân nơi đây từ đáy lòng gắn bó với nước Nga. Vì vậy, khi tại Kiev xảy ra đảo chính và những người lên nắm quyền ngay lập tức tuyên bố hủy bỏ quy chế của tiếng Nga là ngôn ngữ quốc gia thứ hai và đe doạ áp dụng nhiều biện pháp khác nữa, thì tôi hiểu ra rằng tại sao những người dân ở đây lại đứng lên phản kháng. Họ nhận thấy quyền lợi của họ bị hạn chế, lúc đầu là ở phương diện văn hoá và sau đó có thể cả trên phương diện chính trị.

Ngoài ra, về mặt kinh tế, đây lại là khu vực giàu có nhất ở Ukraine. Và người dân miền đông hiểu rằng đất nước Ukraine nói chung sống chủ yếu nhờ vào các ngành sản xuất, nhờ vào nền kinh tế ở quê hương họ. Vì vậy, họ muốn tiếng Nga vẫn được công nhận, muốn được hưởng lợi nhiều hơn từ khoản lợi tức và sự giàu có của miền đất quê hương, phục vụ cho lợi ích của mình.

Từ đây, họ muốn có được quyền tự chủ nhiều hơn trong việc giải quyết những vấn đề ở địa phương mình. Nhưng chính quyền Kiev hiện nay lại không đáp ứng nguyện vọng đó của người dân, khiến dân chúng nổi giận, làm dấy lên làn sóng công phẫn.

PV Duy Nghĩa: Làn sóng chống đối chính quyền Ucraina ở khu vực miền Đông nước này là một diễn biến mới và làm phức tạp thêm cuộc khủng hoảng Ukraine. Theo ông, chìa khóa cho việc giải quyết cuộc khủng hoảng này nằm ở đâu?

Nhà báo Petr Svertov: Như tôi đã trả lời ở trên, những gì diễn ra tại Ukraine xuất phát từ nguồn gốc sâu xa thuộc lĩnh vực kinh tế, văn hoá của đất nước này. Vì vậy, vấn đề cần phải được giải quyết trong chính đất nước này và phải giải quyết một cách nghiêm túc.

Cần tính đến những điểm đặc trưng của miền đông liên quan tới ngôn ngữ và phần đông người dân ở đây là người gốc Nga hoặc người nói tiếng Nga. Anh thử hình dung xem nếu họ chuyển sang tiếng Ukraine như ngôn ngữ quốc gia, ngôn ngữ nói thông dụng trong đời sống, trong trường học, thì rất phức tạp. Vì vậy, chính quyền Kiev hiện nay cũng như tương lai cần tìm kiếm một giải pháp hợp lý có tính tới đặc thù của địa phương.

Theo tôi, việc thông qua những thoả thuận tương tự như thỏa thuận Geneve sẽ không làm thay đổi ngay tình hình. Đã có những tín hiệu cho thấy mọi việc không đơn giản như thế. Ví dụ, cả 4 nước đã đồng ý thoả thuận là tất cả mọi lực lượng, tầng lớp xã hội sẽ tham gia giải quyết vấn đề về một trật tự hiến pháp mới tại Ukraine.

Nhưng theo quan điểm của Nga, việc đầu tiên là cần phải thảo ra một văn bản hiến pháp nhằm xác định tương lai Ukraine nói chung và thể chế nhà nước. Và trên cơ sở đó tiến hành bầu cử lãnh đạo mới gồm tổng thống và các thành phần khác. Nhưng chính quyền Kiev nói rằng họ tiến hành bầu cử Tổng thống vào ngày 25/5, nhưng tới tháng 10 mới kết thúc công việc liên quan tới hiến pháp mới. Ở đây có sự mâu thuẫn.

Điều tôi muốn nói là tình hình không đơn giản, có những khó khăn trong việc thực hiện thoả thuận, nhưng thật tốt là tất cả các bên đã đồng ý không giải quyết vấn đề Ukraine bằng con đường bạo lực và thống nhất rằng chính người Ukraine phải tự mình giải quyết vấn đề của mình.

VIDEO: Cuộc trao đổi của PV Duy Nghĩa với nhà báo Nga - Petr Svertov