Nhiều người có thu nhập từ nhiều nơi bỗng bị cơ quan thuế gửi thông báo truy thu thuế thu nhập cá nhân nhiều năm với số tiền lên đến hàng trăm triệu đồng, trong đó gần một nửa là tiền phạt và chậm nộp. Nhưng cũng có nhiều người vì vô tình chưa kê khai khoản thu nhập chỉ vài trăm nghìn đồng những đã bị tính tiền chậm nộp lên tới hàng chục triệu đồng và còn đối mặt với nhiều hệ lụy không mong muốn khác. Kê khai và nộp thuế thu nhập cá nhân đang phát sinh nhiều vướng mắc cần nhanh chóng được tháo gỡ.
Thời gian gần đây, đại lý thuế thường xuyên tiếp đón nhiều người có 2 nguồn thu nhập trở lên đề nghị được tư vấn để tháo gỡ vướng mắc về quyết toán thuế thu nhập cá nhân. Trong nhiều trường hợp, đại lý tư vấn chỉ còn cách khai bổ sung rồi nộp các khoản tiền phạt vào ngân sách và người nộp thuế phải tự quyết toán thuế hàng năm.
"Công ty đã khấu trừ 10% thuế thu nhập cá nhân và tôi nghĩ thế là đủ rồi, và không tự quyết toán thuế thu nhập cá nhân cho mình", chị Nguyễn Thị Thủy, sinh viên, trường Đại học Công nghiệp Hà Nội chia sẻ.
"Có những trường hợp ra sân bay rồi ko được xuất cảnh mới biết mình có số thuế phải nộp", bà Lê Thị Yến - Giám đốc Công ty tư vấn thuế Hà Nội cho hay.
Kê khai và nộp thuế thu nhập cá nhân đang phát sinh nhiều vướng mắc cần sớm tháo gỡ.
Một số chuyên gia cho rằng, tuy theo Luật quản lý thuế, người nộp thuế "tự khai, tự chịu trách nhiệm" về khai báo thuế của mình, nhưng với dữ liệu có sẵn, Tổng cục Thuế cần sớm thông báo cho người nộp thuế số thuế đang thiếu ngay sau mỗi kỳ quyết toán thuế thu nhập cá nhân hàng năm. Như vậy không những ngân sách thu đúng thu đủ, thu kịp thời mọi khoản thu mà người nộp thuế sẽ không bị phạt nặng.
"Gần như ko có biện pháp gì để nhắc nhở thông báo cho người dân biết. Nếu thông báo kịp thời thì tôi nghĩ hầu như mọi người sẽ sẵn sàng nộp thuế ngay lập tức", luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI cho biết.
Hiện nay, ngành thuế hỗ trợ người nộp thuế tra cứu khoản thuế thu nhập cá nhân trong các năm trên ứng dụng Etax mobile.
Ông Nguyễn Quý Trung - Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế Doanh nghiệp nhỏ và vừa và Hộ kinh doanh, cá nhân, Tổng Cục Thuế thông tin: "Etax Mobile của ngành thuế đã cơ bản đáp ứng cơ bản nhu cầu tra cứu thông tin nghĩa vụ thuế của cá nhân. Và chúng tôi cũng khuyến cáo người nộp thuế thường xuyên theo dõi mở ứng dụng này và cập nhật những thông tin về đăng ký thuế khi người nộp thế có thay đổi như địa chỉ, nơi làm việc".
Nhiều người nộp thuế cũng đang kiến nghị ngành thuế cần hỗ trợ để người nộp thuế khắc phục hậu quả và giảm nhẹ việc phải nộp tiền chậm nộp thuế.
Tổng cục Thuế cần sớm thông báo cho người nộp thuế số thuế đang thiếu ngay sau mỗi kỳ quyết toán thuế thu nhập cá nhân hàng năm để người nộp thuế chủ động được việc thực hiện nghĩa vụ thế.
Kinh nghiệm quản lý thuế của Nhật Bản
Việc thu thuế sao cho đúng, cho đủ cũng là giải pháp mà nhiều nước đã và đang áp dụng triển khai. Ví dụ như tại Nhật Bản.
Tại Nhật Bản tất cả những trường hợp có thu nhập cao đủ để đóng thuế, đều phải tiến hành kê khai thuế, kể cả các trường hợp làm việc bán thời gian, làm việc theo giờ.
"Hệ thống dữ liệu quốc gia" tại Nhật Bản được triển khai một cách đồng bộ, thống nhất và dùng chung cho tất cả các ngành. Kể từ năm 2015, Nhật Bản đẩy mạnh triển khai hệ thống My Number - là mã số gồm 12 chữ số được cấp cho các cá nhân sống tại Nhật Bản. Mã số này được sử dụng trong các lĩnh vực an ninh xã hội, thuế và khi gặp thiên tai.
Chính nhờ có hệ thống dữ liệu cá nhân đồng bộ này mà thủ tục quyết toán thuế, nộp thêm, hoàn thuế, kể cả hoàn thuế tiêu thụ cho khách nước ngoài do hộ kinh doanh tiến hành cũng làm rất nhanh.
Nhật Bản đẩy mạnh triển khai hệ thống My Number - mã số gồm 12 chữ số được cấp cho các cá nhân sống tại Nhật Bản để nộp thuế.
Việc thống báo đóng thuế hoặc giải quyết các thủ tục thuế được các cơ quan Nhật Bản thông báo nhiều lần, bằng nhiều hình thức đến người dân như gửi giấy báo đến nhà, gọi điện hoặc thông báo qua thư điện tử.
Nhật Bản đẩy mạnh trả thù lao cho người lao động thông qua hệ thống ngân hàng, hạn chế chi trả bằng tiền mặt, với cách thức này, cơ quan chức năng Nhật Bản dễ dàng phát hiện các trường hợp khai thu nhập không đúng để trốn thuế.
"Nộp thuế là quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi công dân". Tuy nhiên, việc nộp như thế nào, nộp ra sao lại do quy định của Nhà nước. Chính vì vậy cần có những quy định, hành lang pháp lý rõ ràng và những hướng dẫn cụ thể về việc kê khai, nộp thuế hay hoàn thuế. Làm sao để vừa tiện lợi cho người dân vừa thuận tiện cho nhà nước. Tận dụng được hệ thống dữ liệu quốc gia về dân cư cũng như ứng dụng 4.0 trong việc kiểm tra và quyết toán thuế. Làm sao để không thu thiếu 1 đồng cũng không thu oan 1 đồng của người dân.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!