Tại vùng chuyên canh rau Vân Nội, Đông Anh, Hà Nội, thời điểm này, những người làm rau giống như chị Chính bận rộn nhất. Gần 20 năm gieo trồng chị cho biết, ngay cả những giống truyền thống như su hào, bắp cải, cà chua, nông dân vẫn phải dùng giống ngoại, chi phí sản xuất khá cao.
Chị Chử Thị Chính cho biết: “Một năm, gia đình tôi mất 50-60 triệu tiền hạt giống, nhà nào nhiều ruộng thì mất đến 200 triệu”.
Với 14 năm kinh doanh, anh Hảo, chủ đại lý rau giống lớn nhất Vân Nội cho biết, cả cửa hàng gần như không có giống nội. Những giống trong nước vẫn chỉ dừng ở việc nông dân tự làm để phục vụ cho chính họ.
Không có đối thủ canh tranh nên Việt Nam đã trở thành thị trường của các công ty giống nước ngoài. Là nước khí hậu nhiệt đới, Việt Nam có rất nhiều điều kiện thuận lợi để sản xuất rau quả với nguồn gene phong phú. Thế nhưng, việc phụ thuộc vào giống nhập khẩu là một lỗi lớn trong xác định thế mạnh và đầu tư nghiên cứu. Theo GS.TS Đỗ Năng Vịnh, đáng lẽ đồng bằng Sông Hồng phải trở thành Hà Lan của châu Á do đặc thù khí hậu nhưng lâu nay Việt Nam lại quá tập trung cho lúa gạo và cây công nghiệp.
GS.TS Đỗ Năng Vịnh, Chủ tịch Hội đồng khoa học, Viện Di truyền cho rằng: “Đa số những sản phẩm có giá trị cao trên thế giới như cà chua, dưa chuột, cam quýt, Việt Nam hoàn toàn có thể tạo giống trong nước. Vấn đề cần xác định cái gì là lợi thế. Chúng ta sản xuất lúa gạo, cà phê nhưng phụ thuộc giống, phân bón, thuốc BVTV thì tinh hoa nhất của sản xuất thuộc về người khác, chúng ta là anh nông dân của thế giới”.
Đại diện Cục Trồng trọt thừa nhận, tỷ lệ nhập khẩu rau giống hiện nay của Việt Nam là rất cao. Với vụ Đông năm nay, để trồng 460.000 ha, trong đó gần 200.000 ha là rau thì số lượng rau giống nhập khẩu là vấn đề đáng bàn.
“Thời gian tới Nhà nước phải quan tâm đến đầu tư chọn tạo. Tôi nghĩ vai trò quan trọng là doanh nghiệp cần phối hợp với Viện trong nước, doanh nghiệp nước ngoài trước mắt chưa nghiên cứu được thì khảo nghiệm những giống phù hợp với Việt Nam, với người tiêu dùng” - Ông Phạm Đồng Quảng, Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ NN&PTNT nói.