Một điều đã được các chuyên gia trong ngành nông nghiệp dự báo từ sớm, đó là vụ vải năm nay sẽ mất mùa, bởi yếu tố thời tiết bất lợi. Thậm chí, sản lượng có thể giảm tới phân nửa so với năm 2023. Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bắc Giang cho thấy, sản lượng vải thiều toàn tỉnh năm nay ước đạt 100.000 tấn, bằng khoảng 50% so với năm 2023. Tại Hải Dương, thống kê cũng cho thấy, sản lượng năm nay cũng được dự báo bằng 1/2 so với năm trước, ước đạt khoảng hơn 20.000 tấn.
Khác với hình ảnh sai quả mọi năm, những cây vải của bà con tại huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang thưa thớt hẳn. Gần 30 năm trồng vải, họ chưa thấy năm nào như năm nay.
"Năm 2022 - 2023 được mùa chúng tôi được 12-15 tấn/ha. Riêng năm 2024 này, do thời tiết khắc nghiệt nên sản lượng chúng tôi đánh giá giảm 20%, mỗi 1ha còn được khoảng 10-11 tấn/ha", ông Bùi Đức Hiền - Xã Phúc Hoà, huyện Tân Yên, Bắc Giang cho biết.
Ở một vùng chuyên trồng vải khác là Thanh Hà, tỉnh Hải Dương, bà con tại đây cũng cho biết, năm nay tỷ lệ đậu quả chỉ đạt 1 nửa so với năm 2023. Sản lượng giảm nhưng giá vải bán tại vườn dao động từ 35.000 đến 60.000 đồng/kg, tăng hơn so với cùng ký năm ngoái khoảng 10%. Còn giá vải đến tay người tiêu dùng tại các chợ và hệ thống siêu thị hiện dao động ở mức 50.000 - 70.000 đồng/kg. Với những loại vải chất lượng cao dùng để xuất khẩu, giá xuất bán có thể lên mức từ 150.000 - 200.000 đồng/kg.
Theo ghi nhận của chúng tôi thì giá thu mua vải tại vườn cũng tăng từ 10 - 20% so với năm 2023. Đặc biệt năm nay thị trường xuất khẩu cũng khá sôi động ngay từ đầu vụ. Ngoài cung cấp cho thị trường nội địa, bà con trồng vải và doanh nghiệp xuất khẩu đang bắt tay với nhau để có thể đưa những quả vải "xuất ngoại". Quả vải hiện nay đã được xuất khẩu sang các thị trường như Trung Quốc, Nhật Bản, Pháp, Mỹ, Hàn Quốc.
Những lô vải chất lượng đầu tiên lên đường xuất khẩu
Vùng vải sớm xuất khẩu của Hợp tác xã sản xuất và tiêu thụ vải Phúc Hoà. Diện tích 10ha đã được cấp mã số vùng trồng và trồng theo tiêu chuẩn Global Gap. Thay vì sát ngày thu hoạch mới đến vườn mua trực tiếp, thương lái năm nay đã làm việc, đặt hàng với các chủ vườn từ sớm để đảm bảo nhập đủ số lượng vải cần cho các đơn hàng xuất khẩu.
"Vụ này quả vải rất đẹp, năm ngoái sản lượng từ 200 – 300 tấn, năm nay dự kiến không được cao lắm nhưng cứ xem tình hình thu hoạch thực tế rồi tính sau", thương lái Trung Quốc cho biết.
Sau khi được thu hoạch, quả vải sẽ được đưa đến những cơ sở để kiểm tra chất lượng, cũng như sơ chế, sau đó đóng gói bao bì và lên đường xuất khẩu.
Các doanh nghiệp cho biết, năm nay mất mùa, nên doanh nghiệp sẽ khó có thể đạt hiệu quả về số lượng xuất khẩu, nên họ phải tập trung nâng cao chất lượng quả vải để tăng giá thành, và đẩy mạnh chế biến sâu.
Ông Phạm Khắc Tiến - Chủ tịch HDQT Công ty Cổ phần Ameii Việt Nam thông tin: "Yếu tố đầu vào là yếu tố quan trọng nhất do đó chúng tôi tập trung mạnh hoàn thiện chuỗi liên kết để cùng bà con nông dân tạo ra sản phẩm đầu vào chất lượng cao, đáp ứng đa dạng thị trường, đặc biệt các thị trường cao cấp. Chúng tôi cũng tập trung vào các sản phẩm chế biến sâu, nước lên men. Ngoài xuất khẩu tươi, tập trung các sản phẩm chế biến sâu, cũng đem lại giá trị khác và ổn định, không bị lệ thuộc nhiều vào yếu tố đầu vào cũng như thị trường đầu ra".
Bà Hoàng Thị Thuý Hà - Phó Chủ tịch thường trực UBND Huyện Thanh Hà, Tỉnh Hải Dương cho biết: "Tất cả vùng trồng của huyện Thanh Hà được quy hoạch chúng tôi đều hướng dẫn bà con chăm sóc, trồng theo quy trình Vietgap, từng vùng trồng đáp ứng được thị trường xuất khẩu đều có những quy định khắt khe và có tư vẫn giáp sát để đáp ứng được đủ điều kiện, tiêu chuẩn vào từng thị trường".
Ngoài nỗ lực của người sản xuất, các địa phương cũng tăng cường xây dựng thương hiệu và quảng bá xúc tiến thương mại bằng nhiều hình thức từ trực tiếp tại các hội chợ, điểm bán hàng đến trực tuyến qua các điểm cầu trong và ngoài nước để không chỉ vải thiều, mà các loại trái cây khác của Việt Nam có chỗ đứng và có giá trị trên kệ hàng của các siêu thị nước ngoài.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!