Ảnh minh họa.
Thưởng Tết do doanh nghiệp chi trả
Theo khoản 1 Điều 104 Bộ luật Lao động năm 2019, thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động, căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động.
Theo đó, thưởng nói chung và thưởng Tết nói riêng cho người lao động đều không phải là nghĩa vụ bắt buộc của người sử dụng lao động.
Dựa trên kết quả kinh doanh và mức độ hoàn thành công việc của người lao động mà doanh nghiệp sẽ chủ động xem xét thưởng hay không thưởng, thưởng nhiều hay thưởng ít cho người lao động.
Ngoài việc thưởng Tết bằng tiền, doanh nghiệp được phép thưởng cho người lao động bằng hiện vật hoặc các hình thức khác. Trên thực tế, đã có nhiều doanh nghiệp thưởng Tết cho bằng vé tàu xe để về quê; các hiện vật có giá trị như đồ gia dụng, xe máy…
Lương tháng 13 theo thỏa thuận với doanh nghiệp
Mặc dù không được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật nhưng "lương tháng 13" hiện đang được khá nhiều doanh nghiệp áp dụng. Số tiền này thường được trả cho người lao động vào dịp cuối năm.
Doanh nghiệp chỉ bắt buộc phải chi trả lương tháng 13 nếu trước đó có thỏa thuận trong hợp đồng lao động hoặc thỏa ước lao động tập thể.
Hiện nay, lương tháng 13 thường được được xác định theo hai cách, theo mức bình quân tiền lương trong năm, hoặc theo mức lương tháng 12 của người lao động.
Tùy doanh nghiệp và thỏa thuận giữa các bên mà lương tháng 13 được chi trả sẽ áp dụng một trong hai cách tính trên.
Tiền thăm hỏi 300.000 đồng từ quỹ tài chính công đoàn
Ngoài các khoản tiền người lao động được nhận dịp Tết đã đề cập ở trên, sắp tới, tại Kế hoạch 146/KH-TLĐ, 8 triệu người lao động trên cả nước còn có cơ hội được nhận tiền chăm lo, thăm hỏi từ phía công đoàn với mức 300.000 đồng/người.
Theo Kế hoạch 146/KH-TLĐ, có 2 nhóm đối tượng được hưởng tiền thăm hỏi gồm:
- Người lao động có đóng BHXH tại doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp ngoài công lập có đóng kinh phí công đoàn.
- Cán bộ, công chức, viên chức có hoàn cảnh khó khăn.
Danh sách những người đủ điều kiện nhận hỗ trợ sẽ được chốt đến hết ngày 31/12/2021. Sau đó, tiền hỗ trợ sẽ được công đoàn các cấp phối hợp với chính quyền địa phương trao đến tay người lao động.
Phần quà, tiền hỗ trợ khác từ phía công đoàn
Ngoài khoản hỗ trợ 300.000 đồng/người, Kế hoạch 146/KH-TLĐ cũng liệt kê một số hoạt động thăm hỏi, hỗ trợ, động viên đoàn viên và người lao động dịp Tết Nhâm Dần 2022 như:
- Thăm, tặng quà cho người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, mắc bệnh hiểm nghèo, đang điều trị COVID-19...
- Tổ chức xe đưa đón hoặc hỗ trợ toàn bộ, một phần vé tàu, xe, máy bay, phương tiện để đưa người lao động về quê đón Tết, trở lại làm việc…
Công đoàn cơ sở sẽ chủ động cân đối nguồn thu, chi trong năm và sử dụng tối đa nguồn quỹ tích lũy để đảm bảo chăm lo Tết cho đoàn viên, người lao động. Các công đoàn cấp trên cũng sử dụng một phần tài chính công đoàn tích lũy để hỗ trợ công đoàn cấp dưới.
Căn cứ trên nguồn quỹ tài chính công đoàn mà các chính sách hỗ trợ, động viên, thăm hỏi người lao động của từng địa phương sẽ là khác nhau.
Thưởng Tết năm nay khó tăng
Một số nhận định cho rằng, thưởng Tết năm nay khó tăng và một số ngành được thưởng cao là những ngành không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh như khoáng sản, cảng biển… cũng chỉ duy trì mức thưởng như năm ngoái vì phải trích các quỹ dự phòng.
Còn đối với các ngành xuất khẩu chủ lực mức thưởng dự kiến vẫn giữ nguyên như 2021 ở miền Bắc và miền Trung và giảm khoảng 30 - 50% ở miền Nam.
Ông Ngọ Duy Hiểu - Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nói: "Theo đánh giá thì có khoảng 30 - 50% doanh nghiệp sẽ giảm thưởng Tết cho người lao động. Nhiều doanh nghiệp vẫn đang nỗ lực để duy trì lương tháng 13. Tuy nhiên, mức thưởng cụ thể cũng sẽ thấp hơn năm trước".
"Trách nhiệm của doanh nghiệp đối với người lao động là vẫn cố gắng làm thế nào để có tháng lương Tết (tháng lương thứ 13). Tôi tin chắc rằng ở phía Nam, thưởng Tết không được như mọi năm, nhưng sẽ vẫn có. Ở phía Bắc, các doanh nghiệp cho biết khả năng vẫn cố gắng giữ như năm trước", ông Nguyễn Xuân Dương, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, đánh giá.
Hiện, da giày, dệt may - hai ngành sử dụng nhiều lao động, đang cố gắng đảm bảo thưởng Tết bằng khoảng 80% của năm trước.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!