Một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí là các nhà máy nhiệt điện than. Theo quy hoạch điện 8, các nhà máy nhiệt điện sẽ phải chuyển đổi sử dụng than sang các nguồn nhiên liệu sạch hơn, nếu không đến một thời điểm sẽ phải dừng hoạt động. Đây là thách thức đối với nhiều nhà máy nhiệt điện.
Dây chuyền 1 của nhà máy nhiệt điện Phả Lại 1 thuộc diện phải dừng hoạt động sau 5 năm nữa nếu không chuyển đổi sử dụng than. Nhà máy đã phối hợp với đơn vị tư vấn xây dựng phương án chuyển sang sử dụng viên nén sinh khối được chế biến từ vỏ gỗ, gỗ vụn. Dự kiến đơn vị sẽ phải đầu tư hơn 3.400 tỷ đồng làm kho chứa, hệ thống cung cấp nhiên liệu, cải tạo lò đốt và các thiết bị phụ trợ. Ngoài ra, còn phải đối mặt với khó khăn nữa là nếu dùng viên đốt, giá nhiên liệu đầu vào sẽ cao hơn than tới 15%.
Ông Đặng Kiên Quyết - Phó Tổng Giám đốc Công ty Nhiệt điện Phả Lại cho hay: "Khấu hao tất cả tính vào giá điện hết, tính đúng tính đủ vào giá điện để thu hồi lại vốn này thôi".
1 số loại nhiên liệu khác các có thể thay cho than như khí hóa lỏng ammoniac, nhiên liệu hỗn hợp biomass. Nhưng giá thành đều đắt hơn than, thậm chí gấp 3 lần. Và hiện cũng chưa có cơ chế chính sách về hỗ trợ giá điện chuyển đổi cho nhà máy thí điểm. Trong khi đó các nhà máy vẫn phải cung cấp điện, đảm bảo an ninh năng lượng.
"Chưa có các cơ chế chính sách cụ thể được ban hành bởi các cơ quan quản lý nhà nước. Phải có phương pháp cụ thể thì mới có thể thuyết phục các nguồn vốn đầu tư ra để thay đổi nhiên liệu", ông Nguyễn Ngọc Nam - Phó Trưởng phòng Kỹ thuật, Công ty Nhiệt điện Quảng Ninh cho hay.
Đến năm 2030, cả nước sẽ có 15 nhà máy nhiệt điện hoạt động trên 40 năm bắt buộc phải chuyển đổi nhiên liệu. Trong năm nay, cùng với ban hành cơ chế, chính sách, các bộ, ngành sẽ triển khai nhiều cơ chế hỗ trợ.
PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ - Viện trưởng Viện Chiến lược chính sách tài nguyên và môi trường cho biết: "Bộ Tài nguyên và Môi trường đã trình chính phủ danh mục phân loại xanh, tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh. Đồng thời có các ưu đãi để cho các doanh nghiệp thực hiện việc chuyển đổi năng lượng xanh sẽ được cấp tín dụng xanh, trái phiếu xanh để phục vụ cho hoạt động chuyển đổi năng lượng của mình".
Việc thúc đẩy các lộ trình triển khai, cũng như các cơ chế hướng dẫn cụ thể về việc chuyển đổi sử dụng nhiên liệu các nhà máy điện than, nhất là các nhà máy có tuổi đời trên 40 năm đang đặt ra cấp bách. Tất cả nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia đồng thời góp phần thực hiện tốt các cam kết quốc tế về chống biến đổi khí hậu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!