Thống đốc Ngân hàng Canada: Thế giới dễ bị ảnh hưởng bởi các cú sốc kinh tế hơn
Có thể thấy kinh tế thế giới 2024 đã hứng chịu không ít rủi ro do các cuộc xung đột địa chính trị kéo dài ở Ukraine, Trung Đông...; bất ổn chính trị ở hàng loạt nền kinh tế lớn như Đức, Pháp, Hàn Quốc...; phe cánh hữu và dân túy trỗi dậy sau các cuộc bầu cử nghị viện châu Âu; sự trở lại của tỉ phú Donald Trump và chính sách mới; xu hướng phân mảnh thị trường và công nghệ thế giới ngày càng rõ rệt...những diễn biến này đặt ra thách thức mới cho sự ổn định và tăng trưởng kinh tế thế giới.
Thống đốc Ngân hàng Canada Tiff Macklem vừa nhận định, thế giới hiện nay dễ bị ảnh hưởng bởi các cú sốc kinh tế hơn và do đó các ngân hàng trung ương cần đảm bảo chuẩn bị tốt hơn cho một tương lai bất định.
Ông Macklem cho biết, phi toàn cầu hóa, chuyển dịch nhân khẩu học, số hóa và phi carbon hóa đều có tác động đáng kể đến việc làm, tăng trưởng và lạm phát trong khi chủ nghĩa bảo hộ thương mại và phân mảnh kinh tế đang gia tăng. "Tương lai có vẻ bất định hơn và dễ bị sốc hơn chúng ta mong muốn. Chúng ta cần phải chuẩn bị. Và công việc đó đang được tiến hành", ông nói với Hội đồng Thương mại Đại Vancouver trong bài phát biểu theo lịch trình cuối cùng của năm.
Đáng chú ý, Thống đốc Tiff Macklem nhận định, đối với năm 2025, các ưu tiên chính của Ngân hàng Canada là hợp tác với các đối tác quốc tế, cải thiện phân tích và sử dụng các công cụ tốt hơn để ứng phó với những cú sốc không thể tránh khỏi, đồng thời đảm bảo khuôn khổ chính sách tiền tệ phù hợp với mục đích.
Ông Macklem cho biết, sự kết hợp giữa nợ công cao hơn, lãi suất dài hạn cao hơn và tăng trưởng kinh tế thấp hơn đang khiến thế giới dễ bị tổn thương hơn trong khi chiến tranh, căng thẳng địa chính trị và mối đe dọa gia tăng của chủ nghĩa bảo hộ đang làm trầm trọng thêm những điểm yếu này. "Nền dân chủ của G7 sẽ mạnh hơn nếu chúng ta cùng nhau giải quyết các vấn đề an ninh kinh tế chung", ông nói thêm.
Đồng thời, ông Macklem nhắc lại, tuần trước, ngân hàng đã cắt giảm lãi suất chính sách chủ chốt 50 điểm cơ bản xuống còn 3,25% để giúp giải quyết tình trạng tăng trưởng chậm lại và tốc độ cắt giảm tiếp theo sẽ diễn ra dần dần hơn.
Lạm phát hiện nay ở mức 2%, là mục tiêu của Ngân hàng Canada."Chính sách tiền tệ đã có tác dụng khôi phục lạm phát thấp. Lãi suất đã giảm đáng kể và chi tiêu hộ gia đình đã bắt đầu tăng", ông Macklem cho biết thêm.
Nhiều rủi ro từ bủa vây
Theo đánh giá của các nhà phân tích toàn cầu, tăng trưởng toàn cầu trong năm 2024 và năm tới tiếp tục chịu ảnh hưởng tiêu cực từ nhiều yếu tố kinh tế - chính trị.
PMI lĩnh vực sản xuất tại một số quốc gia. Nguồn: Investing.com
Trong đó có các chính sách tài chính - tiền tệ thắt chặt. Báo cáo mới nhất của IMF cho thấy, nhiều loại tài sản có thể chứng kiến rủi ro bị định giá lại khi kỳ vọng về việc giảm lãi suất trong tương lai ngày càng khả thi, mặc dù có sự không chắc chắn về cả quy mô và thời điểm thay đổi lãi suất chính sách.
Báo cáo từ S&P Global cho thấy, khoảng 35% nợ doanh nghiệp ở các nền kinh tế phát triển sẽ đáo hạn vào năm 2026, tăng 30% từ mức được báo cáo trước đó. Chi phí lãi vay của các doanh nghiệp phi tài chính ở các nền kinh tế phát triển đã tăng lên 16,2% thặng dư hoạt động trong quý 4/2023 so với mức 15,1% trong quý 3/2023 và 9% năm 2019.
Box: Số vụ phá sản doanh nghiệp tiếp tục tăng, vượt quá mức trước đại dịch Covid-19 ở nhiều quốc gia. Theo báo cáo của Euler Hermes (2024), số vụ phá sản doanh nghiệp toàn cầu dự kiến sẽ tăng 9% trong năm 2024, với mức tăng đặc biệt cao ở Bắc Mỹ và châu Âu.
Bên cạnh đó là rủi ro địa chính trị. Đây là mối đe dọa đáng kể đối với nền kinh tế toàn cầu trong năm 2024, đặc biệt, trong bối cảnh các xung đột đang diễn ra ở Trung Đông leo thang, gây ra những xáo trộn trên thị trường năng lượng và tài chính. Sự căng thẳng leo thang giữa Israel - Iran và tình hình Trung Đông đã gây ra tác động đáng kể đến thị trường năng lượng toàn cầu, chi phí vận chuyển bị đẩy lên cao, thiệt hại tài chính, gián đoạn đáng kể đối với cân bằng cung - cầu vốn…Những gián đoạn như vậy sẽ gây áp lực thêm lên tăng trưởng tổng thể và khả năng của các nhà cung cấp trong việc điều chỉnh trước những cú sốc.
Thêm vào đó, sự phân mảnh thị trường và công nghệ thế giới ngày càng mạnh mẽ cũng chứa đựng không ít rủi ro. Trong đó phải kể đến sự mở rộng của khối BRICS và các biện pháp trừng phạt liên tục của Hoa Kỳ đối với các quốc gia như Nga và Iran. Những diễn biến này đã và đang tạo ra tác động đáng kể đến tiến trình toàn cầu hóa, làm thay đổi cục diện kinh tế, chính trị quốc tế và cản trở sự tăng trưởng kinh tế của nhiều nước liên quan.
Sự phân mảnh kinh tế này đã tạo ra nhiều tác động tiêu cực đối với tiến trình toàn cầu hóa. Một trong những hệ quả quan trọng nhất là sự suy giảm trong thương mại và đầu tư xuyên biên giới. Theo Tổ chức Thương mại Thế giới, tăng trưởng thương mại toàn cầu đã chậm lại đáng kể trong những năm gần đây, một phần do sự gia tăng của chủ nghĩa bảo hộ và các rào cản thương mại.
Giải pháp nào để ổn định?
Báo cáo thường kỳ tháng 12 của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) dự báo, tăng trưởng toàn cầu năm nay đạt tốc độ 3,1%.
Cũng theo báo cáo này, tỉ lệ lạm phát tiếp tục duy trì đà sụt giảm, xuống còn 4,6% và sẽ về mức 3,5% vào năm 2025. Thị trường lao động dù chưa chứng kiến các làn sóng tuyển dụng lớn, song tỉ lệ thất nghiệp ở ngưỡng chấp nhận được.
Trước tình hình đó, Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã khuyến nghị, các nền kinh tế mới nổi ưu tiên ổn định kinh tế nội địa, thay vì phụ thuộc vào các điều chỉnh chính sách từ các nền kinh tế lớn.
Đáng chú ý, OECD lưu ý, tăng trưởng chi tiêu tiêu dùng cá nhân tại nhiều quốc gia vẫn thấp, phản ánh niềm tin của người tiêu dùng còn yếu. Nợ công tăng cao và thâm hụt ngân sách theo chu kỳ vẫn là "bóng ma" ám ảnh nhiều nước trong năm 2024.
Kinh tế thế giới năm 2024 cũng chứng kiến triển vọng tăng trưởng khá chênh lệch giữa các khu vực và các nền kinh tế.
Kinh tế thế giới năm 2024 cũng chứng kiến triển vọng tăng trưởng khá chênh lệch giữa các khu vực và các nền kinh tế. Tăng trưởng GDP của Mỹ, nền kinh tế số 1 thế giới, dự báo đạt 2,8%. Tại Khu vực đồng tiền chung Euro (Eurozone), sự phục hồi của thu nhập hộ gia đình, thị trường lao động ổn định và chính sách nới lỏng tiền tệ sau đại dịch COVID-19 là những yếu tố quan trọng góp phần thúc đẩy tăng trưởng. Tăng trưởng GDP tại Eurozone dự báo đạt 1,3% năm nay và 1,5% năm 2025. Tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc dự kiến sẽ chậm lại và chỉ đạt 4,7% trong năm nay. Bù lại, nền kinh tế Ấn Độ lại có được đà tăng trưởng mạnh mẽ (ước đạt 5,4% - 5,8%), cùng với đó là các khu vực như Mỹ Latinh và Bắc Phi.
Tổng Thư ký OECD Mathias Cormann đánh giá: "Kinh tế toàn cầu đã cho thấy khả năng phục hồi ấn tượng, lạm phát tại nhiều nước giảm gần về ngưỡng mục tiêu của các ngân hàng trung ương. Tuy nhiên, thế giới còn đối mặt nhiều thách thức, căng thẳng địa chính trị gây ra nhiều rủi ro về ngắn hạn, tỉ lệ nợ công cao và triển vọng tăng trưởng trung hạn khá yếu".
Do đó, theo Tổng Thư ký OECD, cần bảo vệ sự ổn định kinh tế vĩ mô thông qua nới lỏng chính sách tiền tệ, kiểm soát lạm phát và tái xây dựng các chính sách tài khóa hướng tới tương lai. Để thúc đẩy năng suất và tăng trưởng, các nền kinh tế cũng cần phải tăng cường phát triển kỹ năng, "cởi trói" cho môi trường đầu tư kinh doanh khỏi những quy định quá nghiêm ngặt và giải quyết thành công bài toán thiếu lao động.../.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!