Tháng 8 vừa qua, Nga đã cho phép 7 DN Việt Nam xuất khẩu thủy sản, trong đó có cá tra vào thị trường Nga. Ông có nghĩ rằng con số này là quá khiêm tốn trong bối cảnh Việt Nam hiện có vài chục doanh nghiệp chuyên xuất khẩu cá tra?
Ông Maksim Golikov: Như các bạn đã biết, từ ngày 1/1 năm nay, xuất khẩu hàng thủy sản của Việt Nam vào thị trường Nga bị cấm vì không đáp ứng được những đòi hỏi về chất lượng. Trong tháng 8 đã có 7 doanh nghiệp thủy sản Việt Nam được phép xuất khẩu lại sang Nga, trong đó có 5 doanh nghiệp chuyên về cá tra.
Cho tới thời điểm này, theo thông tin của Cục quản lý chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản Việt Nam (Nafiqad), đã có 26 doanh nghiệp thủy sản được phép xuất vào Nga và 64 doanh nghiệp thủy sản nữa đang chờ cấp phép xuất khẩu vào thị trường nước chúng tôi. Trong 64 doanh nghiệp nói trên có 16 doanh nghiệp chuyên về xuất khẩu cá tra, nếu họ được phép thì số doanh nghiệp được phép xuất khẩu cá tra vào thị trường Nga sẽ tăng lên tới hơn 20.
Mới đây, Hiệp hội Cá tra Việt Nam đã có công văn gửi các bộ ngành chức năng của Việt Nam đề nghị mở cửa cho tất cả các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra của Việt Nam được vào thị trường Nga. Ông có bình luận gì về đề nghị này?
Ông Maksim Golikov: Hiệp hội Thủy sản Việt Nam là một tổ chức rất tích cực, họ biết rõ thị trường Nga và những vấn đề cần giải quyết. Những khuyến nghị của họ quan trọng và chúng tôi luôn tiếp nhận nghiêm túc. Về việc độc quyền thao túng thì trong thời gian gần đây tôi không nghe thấy các đồng nghiệp Việt Nam nói gì, nếu có vấn đề này thì chúng ta cần nói chính thức về nó.
Theo tôi, việc này có tính chất cảm tính, nếu có vụ việc thao túng thị trường thì chúng ta nên cùng nhau xem xét, còn nếu có sự không hài lòng với một số công ty nào đó thì lại là vấn đề khác. Đơn giản là cần hoàn thiện vấn đề, khi đó sẽ có nhiều công ty Việt Nam được xuất khẩu vào Nga hơn.
Theo ông liệu Nga có tính đến việc mở cửa cho tất cả các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra của Việt Nam hay không và các nhà sản xuất cá tra Việt Nam cần đáp ứng những yêu cầu gì để có thể thuận lợi trong việc xuất hàng vào Nga?
Ông Maksim Golikov: Tôi cho rằng trong thời gian tới, việc mở cửa cho tất cả các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra là điều khó thực hiện được, chỉ có thể tăng số lượng doanh nghiệp được phép xuất khẩu sang Nga thôi, vấn đề chính ở đây là chất lượng sản phẩm. Các bạn cũng biết rằng khiếu nại chính của phía Nga là trữ lượng nước đá trong cá quá cao, đây là vấn đề chung không chỉ của xuất khẩu thủy sản Việt Nam mà cả các nước khác ở khu vực Đông Nam Á.
Hơn nữa cần cân nhắc tới cấu trúc tiêu thụ tại thị trường Nga, hiện nay xuất khẩu cá tra của Việt Nam sang Nga giảm không chỉ do việc bị cấm, mà còn do sự thay đổi cấu trúc tiêu thụ của Nga. Nhìn chung xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Nga trong năm nay tăng, nhưng tăng chủ yếu là mặt hàng tôm và cá thu. Cá tra ở Nga là thực phẩm dành cho tầng lớp tiết kiệm, người tiêu dùng Nga hiện nay mua hàng thủy sản đắt tiền hơn, chất lượng hơn.
Còn về việc đáp ứng yêu cầu thì Nafiqad biết rất rõ yêu cầu của Nga, các doanh nghiệp cần làm việc với Nafiqad, chúng tôi sẽ giúp các công ty Việt Nam và Nafiqad kết nối và làm việc với Cơ quan an toàn thực phẩm Nga. Ngày 8/10 tới, tại Moscow sẽ có Diễn đàn do Bộ Nông nghiệp Việt Nam tổ chức, với sự tham gia của các đơn vị xuất khẩu Việt Nam.
Chúng tôi đang tiến hành thông tin cho tối đa các công ty, các hệ thống thương mại Nga tham gia Diễn đàn để tìm hiểu thêm về thị trường thủy sản Việt Nam và ký những hợp đồng cung cấp mới.