Tổ hợp phòng không S-400. (Ảnh: Sputnik)
Trước đây, Mỹ được xem ở thế độc tôn trong các hợp đồng vũ khí tại Trung Đông, nhưng giờ đây vị thế này đang ngày càng bị đe dọa bởi Nga và Trung Quốc.
Từ trước đến nay, Trung Đông, với những điểm nóng xung đột, luôn là khu vực nhập khẩu vũ khí hàng đầu thế giới. 52% các hợp đồng vũ khí của Mỹ đến từ các khách hành tại Trung Đông, nhưng hiện, Washington ngày càng cảm nhận rõ hơn sức nóng từ nhà thầu quân sự Nga hay Trung Quốc.
Theo báo The New Arab, Nga đang cho thấy những bước tiến đáng kể trong việc bán vũ khí cho những khách hàng truyền thống của Mỹ, như Ai Cập hay Thổ Nhĩ Kỳ. Các mặt hàng được ưa chuộng có thể kể đến như hệ thống tên lửa S-400, S-300 hay máy bay chiến đấu MiG-29.
Trong khi đó Trung Quốc cũng đang hỗ trợ tích cực Thổ Nhĩ Kỳ phát triển hệ thống phòng thủ tên lửa và bán các máy bay chiến đấu không người lái cho Iraq, Jordan hay Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất.
Máy bay chiến đấu MiG-29. (Ảnh: Geopolitics News)
Đáng chú ý, nhiều cái tên kể trên là những đồng minh lâu năm của Washington. Hồi năm 2017, Tổng thống Trump đã ký một đạo luật đe dọa trừng phạt các chính phủ hay tổ chức có giao dịch vũ khí với các quốc gia mà Mỹ xem là địch thủ. Tuy nhiên, dường như đạo luật không khiến khu vực này nao núng trong các hợp đồng vũ khí với Moscow hay Bắc Kinh.
Một số nguyên nhân được chỉ ra, như Mỹ và Phương Tây hay đặt ra các điều kiện về chính trị, nhân đạo đi kèm với các hợp đồng vũ khí. Trong khi Nga, Trung Quốc không có các yêu cầu này. Trung Quốc vốn là khách hàng năng lượng số 1 của Trung Đông, tạo cú hích để Trung Đông đáp lại bằng các hợp đồng nhập khẩu vũ khí từ Trung Quốc.
Các đây không lâu, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ, tướng Kenneth Mc Kenzie đã không ngần ngại cảnh báo các đối tác tại Trung Đông về các hợp đồng vũ khí với Nga hay Trung Quốc
Ông này nhấn mạnh Mỹ không muốn nhìn thấy các đối tác của mình hướng về Nga hay Trung Quốc trong các hợp đồng vũ khí. Washington sẽ có biện pháp kiểm soát các bước đi đó, đảm bảo rằng Mỹ và các quốc gia Trung Đông thực sự là các đối tác phụ thuộc vào nhau.
Vậy nhưng sức ép của Mỹ liệu có đủ lớn để làm chùn bước các quốc gia Trung Đông hay không? Đó sẽ là dấu hỏi lớn.
Trang mạng Inside Arabia nhắc đến sự trỗi dậy của một khái niệm "chủ nghĩa dân tộc quân sự hóa". Theo đó, sự gia tăng các hợp đồng vũ khí không chỉ là cách để bảo vệ quốc gia mà còn để tạo vị thế chính trị. Ở đó, Nga và Trung Quốc đang được chào đón để tạo ra một thế cạnh tranh, cân bằng quyền lực trong bàn cờ chính trị nơi đây.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!