Tính đến nay, trên cả nước đã triển khai 644 dự án nhà ở xã hội. Chương trình tín dụng cho vay với lãi suất ưu đãi 120.000 tỷ đồng hỗ trợ nhà ở xã hội đã được triển khai với 16 dự án ký kết hợp đồng vay vốn, tổng mức cam kết cấp tín dụng đạt 4.200 tỷ đồng. Bên cạnh các kết quả đạt được, các địa phương cho biết, một số khó khăn trong phát triển nhà ở xã hội hiện nay cần nhanh chóng được tháo gỡ như: thủ tục đầu tư phức tạp, thiếu quy định về hoàn trả chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng và sự chậm trễ trong bố trí đất công phục vụ các dự án an sinh xã hội.
Phát triển nhà ở xã hội vẫn được xác định là trọng tâm
Phát triển nhà ở xã hội vẫn được xác định là trọng tâm; là bước tiến quan trọng trong chiến lược phát triển nhà ở quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045, nhằm giải quyết bài toán nhà ở cho người thu nhập thấp và công nhân, đồng thời nâng cao chất lượng sống, đảm bảo an sinh xã hội bền vững.
Tại hội nghị của ngành xây dựng, nội dung phát triển nhà ở xã hội cũng thu hút sự quan tâm của các địa phương và cả doanh nghiệp. Đại diện cho Thủ đô, Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Võ Nguyên Phong chia sẻ, theo Quyết định số 338/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030", thành phố được giao chỉ tiêu phát triển 56.200 căn nhà ở xã hội đến năm 2030.
Hiện tại, Hà Nội đang triển khai 69 dự án với quy mô khoảng 4,17 triệu m2 sàn, tương đương 73.300 căn hộ. Trong năm 2025, thành phố dự kiến khởi công hai dự án nhà ở xã hội tập trung tại Tiên Dương 1 và Tiên Dương 2 với tổng diện tích 80 ha.
Sở Xây dựng Hà Nội đang rà soát và bổ sung 15 khu đất mới để xây dựng nhà ở xã hội đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và xã hội; đồng thời bố trí 2-3 khu đất để xây dựng nhà ở công nhân tại các khu công nghiệp. Đồng thời, đề xuất tiếp tục rà soát các dự án chưa triển khai, tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án và chống lãng phí trong lĩnh vực xây dựng.
Tương tự, ông Trần Hoàng Quân, Giám đốc Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2025 của thành phố này là 2,5 triệu m2 sàn, tương đương 35.000 căn hộ. Từ năm 2021 đến nay, thành phố đã hoàn thành 5 dự án với quy mô 2.377 căn nhà ở xã hội và một phần dự án nhà lưu trú công nhân với 368 căn.
Hiện tại, thành phố đang thi công 4 dự án, tổng quy mô 2.874 căn. Mới đây, Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức Hội nghị Xúc tiến đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, thu hút sự quan tâm của 32 doanh nghiệp bất động sản. Kết quả, 21 doanh nghiệp đã đăng ký tham gia, dự kiến xây dựng 52.000 căn hộ tại quỹ đất tự tạo lập. Cùng với 8.000 căn từ 7 khu đất mời gọi đầu tư và 10.000 căn từ nguồn đầu tư công, Thành phố Hồ Chí Minh đặt mục tiêu cơ bản đạt 70.000 căn nhà ở xã hội đến năm 2030.
Tuy nhiên, ông Quân cũng chỉ ra những khó khăn trong phát triển nhà ở xã hội hiện này cần nhanh chóng được tháo gỡ như: thủ tục đầu tư phức tạp, thiếu quy định về hoàn trả chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng và sự chậm trễ trong bố trí đất công phục vụ các dự án an sinh xã hội...
Dưới góc nhìn doanh nghiệp, ông Lê Viết Hải - Chủ tịch Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình cho rằng, tỷ lệ hoàn thành các dự án nhà ở xã hội hiện nay rất thấp và cần tìm hiểu kỹ nguyên nhân để đưa ra các giải pháp phù hợp.
Theo ông Hải, Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia có thu nhập thấp nhưng triển khai thành công chương trình nhà ở xã hội như Kenya. Dù thu nhập bình quân đầu người tại Kenya chỉ bằng 50% của Việt Nam và chi phí xây dựng cao hơn 20-30% nhưng Kenya đã thành công nhờ vào một số giải pháp như thành lập quỹ đầu tư nhà ở xã hội, trích 3% quỹ bảo hiểm xã hội để xây dựng nhà ở.
Ông Lê Viết Hải đề xuất, Việt Nam nên khai thác hiệu quả nguồn từ gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng bằng cách Nhà nước mua lại nhà ở xã hội từ các nhà đầu tư để cho thuê hoặc bán lại. Với quỹ này, có thể xây dựng khoảng 200.000 căn hộ, đáp ứng gần 20% mục tiêu của Đề án. Ngoài ra, các chính sách ưu đãi nên tập trung trực tiếp vào người mua nhà thay vì nhà đầu tư, nhằm đảm bảo tính công bằng và hiệu quả trong triển khai.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!