Ngày 15/3 tới đây, việc lấy ý kiến góp ý cho Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ kết thúc. Trong các tuần vừa qua, nhiều bộ, ngành, địa phương đã liên tục tổ chức các Hội nghị lấy ý kiến, đề xuất, góp ý. Trong sáng 28/2, Bộ Tài chính đã tổ chức Hội nghị Lấy ý kiến về Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
Trong Luật Đất đai, giá đất và định giá đất là một trong những nội dung quan trọng. Nếu khơi thông được quy định này thì những vấn đề khác cũng sẽ được xử lý, từ đền bù giải phóng mặt bằng đến hỗ trợ tái định cư…
Tại Hội nghị Lấy ý kiến về Dự thảo Luật Đất đai (Sửa đổi) do Bộ Tài chính tổ chức ngày 28/2, các đại biểu đã tập trung thảo luận xoay quanh chủ đề các khoản thu tài chính về đất đai, cách xác định bảng giá đất.
Góp ý vào dự thảo luật, một số đại biểu kiến nghị giá đất sẽ do các tổ chức, cơ quan chuyên nghiệp về định giá đất độc lập tiến hành thực hiện, để đảm bảo sát với giá thị trường, nhưng cũng cần cân nhắc thêm về đề xuất này.
Các vấn đề tài chính về đất đai chủ yếu liên quan đến giá đất và thuế. (Ảnh minh họa - Ảnh: Báo Đầu tư)
"Nhà nước là đại diện sở hữu toàn dân, Nhà nước quyết định giá đất là hợp lý nên không thể chuyển việc định giá đất sang một tổ chức khác. Chủ tài sản phải quyết định giá tài sản", ông Phạm Đình Cường, Nguyên Cục trưởng Cục Quản lý công sản, Bộ Tài chính, nêu quan điểm.
Điều 147 của dự thảo quy định các khoản thu tài chính từ đất đai, nhiều đại biểu kiến nghị cần bổ sung đầy đủ các khoản thu này, như thuế sử dụng đất nông nghiệp và phi nông nghiệp.
"Các trường hợp sử dụng đất hỗn hợp, đa mục đích thì chúng ta sẽ thực hiện các khoản nghĩa vụ, tài chính như thế nào thì trong dự thảo luật mới quy định phải nộp tiền sử dụng đất, tuy nhiên mục đích sử dụng có nhiều mục đích khác nhau, thuộc hình thức giao đất, thuê đất khác nhau", ông Nguyễn Tân Thịnh, Cục trưởng Cục Quản lý công sản, Bộ Tài chính, cho biết.
Tiền thuê đất đang được xác định theo vị trí của thửa đất. Tuy nhiên, theo đại diện Tập đoàn Cao su Việt Nam, giá trị của đất nông nghiệp không lệ thuộc nhiều vào vị trí, mà nằm ở chất lượng đất. Bởi vị trí không làm thay đổi giá trị thu được của sản phẩm nông nghiệp trên đất, do vậy gắn vị trí này để tính tiền thuê đất thì sẽ không hợp lý.
"Địa phương phát triển các con đường rất nhiều. Những con đường cắt ngang qua đất cao su thì chúng tôi đã mất đất, tiền đền bù nhà nước không đáng gì cả. Đã mất đất rồi, đường phóng xong, đất hai bên đường từ vị trí 3,4 lên vị trí 1. Chúng tôi không thêm đồng nào mà chi phí lại tăng thêm", ông Phạm Văn Thành, Thành viên HĐQT Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam, cho hay.
Một số đại biểu cũng cho rằng, các vấn đề tài chính về đất đai chủ yếu liên quan đến giá đất và thuế. Tuy nhiên, hai lĩnh vực này lại đang được quy định tại 3 luật khác nhau là Luật Đất đai, Luật Thuế và Luật Ngân sách, do vậy đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất quy định đồng bộ để đảm bảo cơ chế thu từ đất.
Đảm bảo lợi ích các bên liên quan khi thu hồi đất
Đó là những đề xuất góp ý đáng chú ý từ Hội nghị tổ chức tại Bộ Tài chính ngày 28/2. Sau khi phát sóng các chương trình góp ý cho Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), VTVMoney tiếp tục nhận được nhiều ý kiến từ phía khán giả về các quy định về thu hồi đất và chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Đánh giá cao những điểm mới được sửa đổi, bổ sung lần này, tuy nhiên nhiều ý kiến cho rằng, cần cụ thể hóa điều kiện, tiêu chí về thu hồi đất nhằm đảm bảo tốt nhất lợi ích chính đáng của các bên liên quan.
Tại một buổi lấy ý kiến các sở, ban, ngành và các tổ chức trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), nhiều ý kiến quan tâm tới nội dung thu hồi đất, trong đó đặc biệt quan tâm đến việc đảm bảo sinh kế, công ăn việc làm cho người dân khi bị thu hồi đất.
"Hỗ trợ cho người bị hạn chế khả năng lao động khi Nhà nước thu hồi đất từ nguồn kinh phí được trích từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của địa phương. Hiện nay pháp luật chưa quy định thế nào là người hạn chế khả năng lao động, mất khả năng lao động", bà Phạm Thị Minh Thùy, Phó Chánh Văn phòng Trường Đại học Hùng Vương, nêu ý kiến.
Nhiều ý kiến đề xuất cần phân định rõ dự án nào Nhà nước sẽ thu hồi đất. Đối với các dự án nhà ở thương mại, dự án đô thị, đó là hoạt động kinh tế đơn thuần do các doanh nghiệp bất động sản thực hiện. Nếu Nhà nước tham gia vào quá trình thu hồi đất để chuyển giao cho các chủ đầu tư thực hiện dự án có thể làm phát sinh tranh chấp, khiếu kiện của người sử dụng đất.
"Trong thực tiễn thời gian qua, có một số dự án vừa xây dựng nhà ở thương mại, vừa nhà ở xã hội, hỗn hợp 2 mục đích, một phần sử dụng cho nhà ở xã hội, một phần nhà ở thương mại. Nếu chỗ này bỏ dự án nhà ở thương mại khỏi nhóm thu hồi đất phát triển kinh tế xã hội vì mục đích quốc gia công cộng thì cũng nên quy định bổ sung cho rõ trong dự thảo luật các dự án nhà ở xã hội là các dự án độc lập chỉ thu hồi đất riêng cho mục đích xây dựng nhà ở xã hội bởi nếu không lẫn lộn sau này giải quyết thế nào", PGS.TS. Lê Xuân Trường, Trưởng Khoa Thuế và Hải quan, Học viện Tài chính, nêu quan điểm.
Một số ý kiến khác đề xuất đối với một số dự án thương mại, dịch vụ, người dân bị thu hồi đất có thể trở thành một trong số các nhà đầu tư cho dự án, bằng cách góp vốn bằng chính mảnh đất mà họ bị thu hồi, trên cơ sở tự nguyện. Lợi nhuận thu được trong sản xuất kinh doanh sẽ được chia theo tỷ lệ vốn góp bằng quyền sử dụng đất. Các ý kiến cho rằng đây có thể là giải pháp bền vững, tạo ra thu nhập cho người bị thu hồi đất.
Góp vốn bằng chính quyền sử dụng đất là một đề xuất khá mới và đáng chú ý vào thời điểm này. Sau khi nhận được các góp ý, cơ quan soạn thảo là Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp thu và chỉnh sửa các ý kiến phù hợp, tổng hợp và thực hiện các bước tiếp theo để hoàn thiện Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!