Kinh tế Mỹ đón nhận những tín hiệu rất lạc quan
Trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Toàn cầu công bố ngày 11/6, World Bank dự báo nền kinh tế toàn cầu duy trì mức tăng trưởng ổn định 2,6% vào năm 2024, không thay đổi so với năm 2023. Con số này tăng 0,2 điểm phần trăm so với dự báo hồi tháng 1 của World Bank, phần lớn nhờ vào tốc độ tăng trưởng kinh tế Mỹ.
Cuối tuần qua, bên cạnh báo cáo tương đối sáng sủa của World Bank về GDP toàn cầu thì ở nền kinh tế Mỹ cũng đón nhận những tín hiệu rất lạc quan. Trước hết, CPI tháng 5 - chỉ số giá tiêu dùng của Mỹ chỉ tăng có 3,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Hiểu đơn giản là giá cả hàng hoá chi tiêu sinh hoạt tại Mỹ không tăng thêm nữa đã hạ nhiệt. Chỉ số giá sản xuất PPI tháng 5 của Mỹ cũng giảm 0,2% so với tháng trước, trái ngược hoàn toàn với dự báo tăng 0,1% từ các chuyên gia kinh tế.
Không nằm ngoài dự đoán của thị trường, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã giữ nguyên lãi suất trong cuộc họp ngay sau đó. Chứng khoán Phố Wall đương nhiên đón nhận những dữ liệu này một cách rất tích cực. Tính đến đêm thứ 5 sáng thứ 6, chỉ số và Nasdaq Composite S&P 500 đã phá kỷ lục 4 phiên liên tiếp. Tất nhiên, đà tăng này một phần cũng nhờ các chỉ số này có nhiều mã công nghệ có màn thể hiện rất tốt tuần qua. Nhưng động lực chính chắc chắn là những báo cáo kinh tế mới cho thấy dấu hiệu suy yếu của lạm phát.
Nền kinh tế Mỹ đón nhận những tín hiệu rất lạc quan. (Ảnh: Getty Images)
Không phải ngẫu nhiên mà Chủ tịch FED lại thận trọng với lạm phát đến thế. Bởi lạm phát đã từng giảm, lại tăng trở lại hay giảm chậm ngoài tầm kiểm soát. Tuy nhiên, nếu tình hình địa chính trị có vẻ lắng dịu như hiện nay, cùng việc OPEC+ tuyên bố tăng sản lượng dầu từ tháng 10 tới, giá dầu tương lai giảm, triển vọng giá cả hàng hoá ở Mỹ tiếp tục hạ nhiệt là điều có thể nhìn thấy được.
Ngay cả lạm phát không bao gồm giá nhiên liệu và thực phẩm cũng đã hạ nhiệt. Nhưng nói như Chủ tịch FED thì "dữ liệu tháng 5 là 1 viên gạch trên đường đi đúng". Song đó chỉ là một bước chân đơn lẻ và người ta không thể ăn mừng vì đi đúng hướng một bước được".
Tuy nhiên, các chuyên gia Phố Wall cho rằng, vẫn có cách để FED "hạ lãi suất" mà thực tế không cần hạ gì. Lãi suất quỹ liên bang được FED sử dụng với vai trò "cầm cân nảy mực" cho các lãi suất giữa các ngân hàng. Ngoài ra, cũng có nhiều loại lãi suất khác mà các thành phần kinh tế sử dụng để cho nhau vay. Những lãi suất này lại chịu ảnh hưởng gián tiếp nhiều từ những kỳ vọng về hành động tiếp theo của FED.
Vì thế, FED có thể chưa hạ lãi suất chủ chốt nhưng có thể tạo kỳ vọng qua các phát biểu. Từ giờ tới tháng 9 còn một cuộc họp vào tháng 7. Tháng 8 thì không có cuộc họp nào nhưng sẽ có Hội nghị chuyên đề về chính sách kinh tế Jackson Hole uy tín. Đây là nơi các nhà hoạch định chính sách của FED gặp gỡ với các nhà kinh tế hàng đầu thảo luận về tình hình chính sách tiền tệ và nền kinh tế toàn cầu. Đáng chú ý là các Chủ tịch FED trước đây thường sử dụng các bài phát biểu tại diễn đàn này để báo hiệu những thay đổi lớn trong kế hoạch hoặc quan điểm của FED.
Những thách thức đối với kinh tế toàn cầu
Nhưng trong báo cáo của World Bank cũng chỉ ra rằng chúng ta đang phục hồi nhưng rất chậm. Cụ thể, con số tăng trưởng GDP toàn cầu 2,6% dự kiến của năm nay thấp hơn nhiều so với mức trung bình 3,1% trong thập kỷ trước đại dịch. Các nền kinh tế khác nhau cũng sẽ có tốc độ phục hồi khác nhau.
Đối với nền kinh tế Trung Quốc, World Bank nâng mức dự báo tăng trưởng năm 2024 của quốc gia này lên 4,8%, phần lớn là nhờ xuất khẩu tăng bù đắp cho nhu cầu trong nước yếu. Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế Trung Quốc được dự báo sẽ giảm xuống còn 4,1% vào năm 2025, do đầu tư và tiêu dùng yếu cũng như lĩnh vực bất động sản yếu kém.
Còn Nhật Bản - nền kinh tế phát triển này được dự báo sẽ chỉ tăng trưởng ở mức 0,7% trong năm nay, thấp hơn nhiều so với năm ngoái.
Giới chức World Bank cảnh báo có thể chúng ta đang đi trên làn chậm của con đường phục hồi, không phải đường cao tốc. Ngay cả trong câu chuyện hạ lãi suất để kích thích nền kinh tế, các ngân hàng trung ương lớn cũng không có quá nhiều cơ hội để làm điều đó trong năm nay.
Ngoài ra, còn một mối nguy cơ nữa mang tên cuộc chiến thương mại, mà mới nhất có thể là nổ ra giữa Trung Quốc và EU. Đây đang là những cơn gió ngược lớn nhất đối với đà phục hồi của kinh tế thế giới.
Cuộc chiến thương mại là những cơn gió ngược lớn nhất đối với đà phục hồi của kinh tế thế giới. Ảnh minh họa - Ảnh: Getty Images.
Theo dự báo mới nhất của Ngân hàng Thế giới (WB), lạm phát toàn cầu dự kiến sẽ giảm xuống mức 3,5% trong năm nay và 2,9% vào năm 2025. Tuy nhiên, tốc độ giảm là không đều và chậm hơn so với dự báo đưa ra cách đây 6 tháng, cản trở đáng kể nỗ lực cắt giảm lãi suất của các ngân hàng trung ương.
Ông Ayhan Kose - Phó Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Thế giới (WB) nhận định: "Lạm phát lõi vẫn tương đối cao và có thể tiếp tục duy trì như vậy. Điều này sẽ khiến các ngân hàng trung ương ở các nền kinh tế lớn trì hoãn cắt giảm lãi suất. Các điều kiện tài chính toàn cầu sẽ tiếp tục bị thắt chặt".
Ngay cả với những ngân hàng trung ương lớn vừa hạ lãi suất như ECB, dư địa để tiếp tục cắt giảm lãi suất trong phần còn lại của năm nay cũng là không nhiều.
"Chúng ta đang thấy lạm phát tại châu Âu nóng trở lại, tiền lương tăng và nền kinh tế đang được củng cố. Cả ba yếu tố này đều sẽ hạn chế khả năng hoạt động của ECB, khiến họ gặp khó trong việc cắt giảm lãi suất trong thời gian còn lại của năm nay", ông Carsten Brzeski - Chuyên gia kinh tế trưởng, ngân hàng ING cho biết.
Một thách thức lớn khác là căng thẳng thương mại ngày càng gia tăng. Chính phủ Mỹ hồi tháng trước đã tuyên bố tăng thuế đối với 18 tỷ USD hàng nhập khẩu Trung Quốc. Ngay trong tuần qua, đến lượt Liên minh châu Âu (EU) tuyên bố áp dụng các mức thuế bổ sung lên tới 38,1% đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc. Các động thái này nhiều khả năng sẽ kéo theo các biện pháp trả đũa từ phía Bắc Kinh.
Ông Simon Schutz - Phát ngôn viên Hiệp hội Công nghiệp ô tô Đức (VDA) cho biết: "Thuế quan có thể là khởi đầu cho xung đột thương mại. Và một điều rõ ràng là xung đột thương mại chỉ khiến cả hai bên đều là kẻ thua cuộc".
Nhiều ý kiến lo ngại, các lĩnh vực công nghệ xanh, có vai trò quan trọng với cả nền kinh tế lẫn các nỗ lực chống biến đổi khí hậu sẽ là đối tượng chịu tác động lớn hơn cả.
"Các rào cản thuế quan sẽ được dựng lên tại một số thị trường có khả năng là khu vực tăng trưởng cao của các ngành công nghiệp năng lượng xanh. Điều này sẽ gây ra những tác động tiêu cực, ngay cả với những quốc gia áp dụng thuế quan", ông Heron Lim - Chuyên gia phân tích, Moody's Analytics đánh giá.
Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), sự gia tăng các biện pháp hạn chế thương mại, đặc biệt là giữa Mỹ, Trung Quốc và EU sẽ gây tổn hại lớn cho kinh tế toàn cầu. Trong trường hợp xấu nhất, xung đột thương mại có thể khiến kinh tế thế giới thiệt hại 7% GDP.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!