Tác động từ cuộc khủng hoảng điện tại Trung Quốc đang bắt đầu lan rộng ra toàn cầu, làm "tổn thương" mọi thứ, từ những tập đoàn khổng lồ Toyota Motor Corp đến người chăn cừu tại Australia hay các nhà sản xuất hộp các tông.
Theo Bloomberg, tình trạng thiếu điện nghiêm trọng tại Trung Quốc – nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến tốc độ tăng trưởng của nước này, mà nó còn tác động trực tiếp đến chuỗi cung ứng. Nó có thể làm cho nền kinh tế toàn cầu vốn đang vật lộn với COVID-19 có thể bị tê liệt.
Cuộc khủng hoảng năng lượng tại Trung Quốc có thể khiến nền kinh tế thế giới đang vật lộn với COVID-19 thêm khó khăn (Ảnh: Reuters)
Bloomberg nhấn mạnh rằng, cuộc khủng hoảng điện tại Trung Quốc diễn ra ở thời điểm không thể tệ hơn khi mà ngành công nghiệp vận tải đang phải đối mặt với tình trạng tắc nghẽn khiến việc giao hàng như quần áo, đồ chơi cho mùa mua sắm cuối năm bị chậm lại. Cuộc khủng hoảng điện còn diễn ra ngay khi Trung Quốc bắt đầu mùa thu hoạch. Điều này làm gia tăng lo ngại về giá hàng hóa sẽ tăng mạnh.
"Nếu tình trạng thiếu điện và cắt giảm sản lượng để tiết kiệm điện tiếp tục diễn ra, điều này có thể trở thành một nhân tố gây ra các vấn đề về nguồn cung trên toàn cầu. Đặc biệt khi cuộc khủng hoảng này bắt đầu ảnh hưởng đến việc sản xuất các mặt hàng xuất khẩu", ông Louis Kuijs - nhà kinh tế cấp cao về châu Á tại Oxford Economics đánh giá.
Tăng trưởng chậm hơn
Các nhà kinh tế đã cảnh báo về tốc độ tăng trưởng chậm hơn ở Trung Quốc. Citigroup đánh giá các nhà xuất khẩu hàng hóa và sản phẩm chế tạo đối diện nguy cơ lớn khi nền kinh tế Trung Quốc suy yếu.
"Hàn Quốc rất "nhạy cảm" trước nguy cơ suy yếu này. Các nhà xuất khẩu kim loại như Australia và Chile, và các đối tác thương mại quan trọng như Đức cũng bị ảnh hưởng phần nào", Citigroup dự báo.
Đối với người tiêu dùng, câu hỏi đặt ra là liệu các nhà sản xuất sẽ chịu chi phí cao này hay họ sẽ chuyển sang cho người tiêu dùng.
"Điều này giống như một cú sốc lạm phát đình trệ (hiện tượng tăng trưởng thấp và tỷ lệ lạm phát cao) với ngành sản xuất, không chỉ đối với Trung Quốc mà còn đối với thế giới. Việc tăng giá hiện nay là khá lớn. Đây là hệ quả của việc Trung Quốc tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu", ông Craig Botham - Nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Pantheon Macroeconomics nhận định.
Tình trạng thiếu điện tại Trung Quốc có thể dẫn đến cú sốc lạm phát đình trệ với ngành sản xuất toàn cầu
Bloomberg cho biết Bắc Kinh đang nỗ lực ổn định tình hình bằng cách đảm bảo cung ứng điện bằng mọi giá. Tác động đến nền kinh tế toàn cầu sẽ phụ thuộc vào những nỗ lực đó mang lại kết quả nhanh như thế nào. Nhiều nhà máy ở Trung Quốc đã giảm sản lượng trong kỳ nghỉ cho kỳ nghỉ "Tuần lễ vàng" (nghỉ Quốc khánh) kéo dài một tuần qua. Các nhà kinh tế vẫn đang theo dõi sát sao liệu tình trạng thiếu điện có quay trở lại khi hết kỳ nghỉ.
Tuy nhiên, một số ngành đang chịu áp lực và thiệt hại mà họ chịu có thể nhanh chóng lan sang một số lĩnh vực khác.
Giấy
Việc sản xuất hộp các tông và vật liệu đóng gói vốn đã căng thẳng do nhu cầu tăng vọt trong thời kỳ đại dịch. Theo Rabobank, hiện tại việc ngừng hoạt động tạm thời ở Trung Quốc đã ảnh hưởng nghiêm trọng hơn đến sản lượng, dẫn đến nguồn cung có thể giảm từ 10% đến 15% trong tháng 9 và tháng 10. Điều này sẽ gây thêm phức tạp cho các doanh nghiệp vốn đang phải gánh chịu sự thiếu hụt giấy trên toàn cầu.
Thực phẩm
Chuỗi cung ứng thực phẩm cũng gặp rủi ro do khủng hoảng điện khiến mùa thu hoạch trở nên khó khăn hơn đối với nhà sản xuất nông nghiệp lớn nhất thế giới này. Giá lương thực toàn cầu đã tăng lên mức cao trong một thập kỷ và gia tăng lo ngại rằng tình hình sẽ tồi tệ hơn khi Trung Quốc gặp khó khăn trong việc sản xuất các loại cây trồng từ ngô, đậu nành đến lạc và bông.
Trong những tuần gần đây, một số nhà máy đã buộc phải đóng cửa hoặc giảm sản lượng để tiết kiệm điện, chẳng hạn như: nhà máy chế biến đậu nành để sản xuất thức ăn chăn nuôi và dầu ăn.
Giá phân bón, một trong những yếu tố quan trọng nhất của nông nghiệp, đang tăng chóng mặt khiến người nông dân phải đối mặt với thêm áp lực chi phí gia tăng.
Trong báo cáo đưa ra trong tuần này, các nhà phân tích của Rabobank cho rằng ngành công nghiệp chế biến sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn so với các mặt hàng chủ lực như ngũ cốc và thịt. Trong lĩnh vực sữa, việc cắt điện có thể làm gián đoạn hoạt động của các nhà máy sữa. Trong khi, các nhà cung cấp thịt lợn cũng sẽ phải đối mặt với sức ép từ việc thắt chặt nguồn điện cung cấp cho các kho lạnh.
Len
Bên ngoài biên giới Trung Quốc, những người chăn nuôi cừu ở Australia đang đối điện với nhu cầu yếu hơn.Theo Australian Broadcasting Corp, các nhà len sợi ở Trung Quốc đã giảm đến 40% sản lượng do cắt điện vào tuần trước.
Công nghệ
Thế giới công nghệ cũng sẽ đối mặt với một cú sốc lớn khi mà Trung Quốc là nơi sản xuất lớn nhất thế giới về các thiết bị công nghệ từ iPhone đến máy chơi game. Trung Quốc cũng là trung tâm chính đóng gói chất bán dẫn được sử dụng trong ô tô và các thiết bị khác.
Một số công ty đã phải tạm ngừng hoạt động các cơ sở sản xuất ở Trung Quốc để tuân thủ các biện pháp tiết kiệm điện của địa phương. Pegatron Corp, một đối tác quan trọng của Apple, cho biết tháng trước họ đã bắt đầu áp dụng các biện pháp tiết kiệm điện. Trong khi đó, ASE Technology Holding - nhà đóng gói chip lớn nhất thế giới cũng đã tạm ngừng sản xuất trong vài ngày.
Các hãng công nghệ đã rất khó khăn với tình trạng thiếu chip nay đối diện thêm thách thức từ khủng hoảng năng lượng tại Trung Quốc
Tác động tổng thể đối với lĩnh vực công nghệ đến nay vẫn hạn chế do thông lệ đóng cửa sản xuất vào thời điểm Quốc khánh Trung Quốc kéo dài một tuần. Nếu cuộc khủng hoảng điện tồi tệ hơn, nó có thể ảnh hưởng đến sản lượng khi mùa mua sắm cuối năm rất quan trọng đang đến gần.
"Những công ty khổng lồ trong ngành công nghệ như Dell hay Sony không thể chịu thêm một cú sốc nguồn cung nữa sau khi đã chịu tác động tiêu cực từ tình trạng thiếu chip trên toàn cầu dự kiến kéo dài đến năm 2022", Bloomberg đánh giá
Sản xuất ô tô
Bất kỳ sự suy thoái nào nữa của thị trường chất bán dẫn cũng sẽ khiến các nhà sản xuất ô tô phải đau đầu – vốn đã phải cắt giảm sản lượng do thiếu chịp trong thời gian qua.
Ngành công nghiệp sản xuất ô tô, vốn nằm trong danh sách các ngành được bảo vệ trong thời điểm như thế này, cho đến nay vẫn chưa bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng điện.
Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp ngoại lệ. Toyota - công ty sản xuất hơn 1 triệu xe mỗi năm ở Trung Quốc tại các nhà máy ở Thiên Tân và Quảng Châu, cho biết một số hoạt động sản xuất của họ đã bị ảnh hưởng do thiếu điện.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!