Xu hướng tích cực từ việc ngừng tăng lãi suất
Không nằm ngoài dự đoán, trong cuộc họp chính sách cuối cùng của năm 2023, FED - cơ quan đóng vai trò là ngân hàng Trung ương của Mỹ đã giữ nguyên lãi suất, cũng như phát đi các tín hiệu về hạ lãi suất từ năm tới. Nhìn rộng ra, việc FED và các ngân hàng trung ương lớn kết thúc chu kỳ nâng lãi suất đã có tác động tích cực tới thị trường toàn cầu thời gian gần đây.
Trong năm 2023, dù áp lực lạm phát bắt đầu có xu hướng hạ nhiệt, chính sách thắt chặt tiền tệ vẫn được nhiều ngân hàng trung ương lớn duy trì, nhằm đảm bảo đưa lạm phát ổn định về ngưỡng mục tiêu. Từ đầu năm, FED tăng lãi suất 4 lần, các ngân hàng Trung ương Anh hay châu Âu cũng có hàng loạt đợt tăng lãi suất, đưa lãi suất lên mức đỉnh trong nhiều thập kỷ.
Ông Jerome Powell - Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cho biết: "Chúng tôi nhận thấy chính sách tiền tệ chặt vẫn chưa đủ lâu để có tác động đầy đủ. Chúng tôi sẽ duy trì chính sách hiện nay đến khi có thể chắc chắn lạm phát đang về mục tiêu 2% và sẽ tiếp tục tăng lãi suất nếu cần thiết".
Những lo ngại về khả năng "lãi suất cao kéo dài" đã gây áp lực lớn lên các thị trường. Hồi tháng 10, chỉ số đồng USD chạm đỉnh 107 điểm, trong bối cảnh lãi suất của FED chạm ngưỡng 5,5% - cao nhất trong 22 năm, tạo ra nhiều thách thức vĩ mô đặc biệt là với các nền kinh tế mới nổi.
Tuy nhiên, tình hình đã dần thay đổi ở giai đoạn cuối năm, khi tránh suy thoái trở thành mối quan tâm lớn hơn với các ngân hàng Trung ương. Kể từ tháng 9, FED đã giữ nguyên lãi suất trong 3 cuộc họp liên tiếp, trong khi ECB và BOE cũng đã giữ nguyên lãi suất kể từ tháng 8 tới nay.
Điều này đã tạo ra sự lạc quan lớn với các thị trường. Ngay sau cuộc họp vừa qua của FED, chỉ số đồng USD đã giảm về ngưỡng hơn 102 điểm, chứng khoán Mỹ và châu Á cũng đồng loạt bật tăng.
Bà Carrol Schleif - Giám đốc đầu tư, Hãng quản lý tài sản BMO cho hay: "Thị trường đang khá kỳ vọng khả năng FED sẽ sớm giảm lãi suất từ mùa xuân năm tới. Trong khi thời điểm còn chưa chắc chắn, FED vẫn đang đi đúng với dự báo về việc hạ lãi suất từ năm sau. Trong năm nay, thị trường đã có quá nhiều biến động, nên chúng tôi cho rằng những phiên cuối năm sẽ khá êm ả nhờ động thái này".
Dù vậy theo các chuyên gia, đà giảm của FED trong năm tới với mức lãi suất dự báo khoảng 4,6% vẫn còn khá nhỏ và mặt bằng lãi suất của đồng bạc xanh vẫn đang ở mức cao so với mức bình thường 2,5% trước đại dịch.
Đồng thời, FED cũng vẫn bỏ ngỏ khả năng có thể tiếp tục hành động nếu lạm phát trở lại, khiến các thị trường chưa thể dễ dàng yên tâm trong năm tới.
FED ngừng tăng lãi suất, thêm dư địa cho chính sách tiền tệ
Phải chờ đến quý cuối cùng của năm, các ngân hàng trung ương của các nền kinh tế lớn mới bắt đầu phát tín hiệu hoặc tiến hành điều chỉnh chính sách, từ thắt chặt sang nới nỏng tiền tệ... thông qua việc cắt giảm lãi suất. Trong khi đó, tại Việt Nam, ngay từ đầu năm, chính sách tiền tệ đã đi ngược xu thế.
Ngân hàng Nhà nước đã có 4 đợt hạ lãi suất điều hành giúp cho lãi suất huy động và cho vay bước cũng vào xu hướng giảm hỗ trợ đà phục hồi và tăng trưởng kinh tế.
Trong bối cảnh lãi suất, tỷ giá và lạm phát có mối liên hệ mật thiết, lạm phát thì ổn định ở mức thấp, lãi suất hạ, tỷ giá giữa đồng Việt Nam và USD chịu tác động nhất định do sự lên giá của đồng USD trên thị trường toàn cầu, đặc biệt từ tháng 9.
Nhưng với việc FED liên tiếp giữ nguyên lãi suất cơ bản đã có tác động tích cực tới diễn biến tỷ giá. Ngay từ buổi sáng 14/12, tỷ giá giữa đồng Việt Nam và USD niêm yết tại các ngân hàng thương mại đã được điều chỉnh giảm. Mức giảm phổ biến từ 20 - 30 đồng/USD dù việc FED giữ nguyên lãi suất lần này đã được thị trường dự báo trước đó.
FED liên tiếp giữ nguyên lãi suất cơ bản đã có tác động tích cực tới diễn biến tỷ giá. Ảnh minh họa.
Sau quyết định giữ nguyên mức lãi suất của FED lần thứ 3 liên tiếp, mặc dù không nằm ngoài dự báo, nhưng hầu hết các ngân hàng đều điều chỉnh tỷ giá niêm yết giữa đồng Việt Nam và USD, phổ biến ở mức mua vào 24.060 đồng/USD, bán ra 24.430 đồng/USD.
Ông Huỳnh Duy Sang - Giám đốc Khối thị trường Tài chính - Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) nhận định: "Chúng tôi nhận thấy tâm lý thị trường rất tích cực. Về dài hạn khi lãi suất USD đạt đỉnh và theo xu hướng giảm dần thì những kỳ vọng về tỷ giá, lãi suất sẽ được điều chỉnh tương ứng, tạo ra lợi thế dài hạn đối với Việt Nam trong việc thúc đẩy tăng trưởng, làm giảm nhẹ đi áp lực kiềm chế tỷ giá của mình".
Bà Phạm Thị Hoàng Anh - Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng cho rằng: "Với những tín hiệu tích cực như thế thì tôi nghĩ đây cũng là cơ hội để giảm thêm mặt bằng lãi suất trong nước, giảm bớt gánh nặng nợ, kích thích tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế trong năm 2024".
Đà tăng của tỷ giá trong năm nay bắt đầu từ giữa tháng 8 và lên cao nhất vào nửa cuối tháng 10. Trên thị trường liên ngân hàng, đã có thời điểm tỷ giá lên mức 24.600 đồng/USD, trong khi ngày 14/12 chỉ được giao dịch ở mức 24.235 đồng/USD, giảm khoảng 1,48%. Và so với đầu năm, tỷ giá hiện chỉ tăng khoảng 2,7%, nằm trong biên độ mục tiêu +_3% đề ra đầu năm.
Trong bối cảnh Việt Nam vẫn đang thặng dư thương mại, FDI và kiều hối tịch cực, cộng với tâm lý kỳ vọng tăng giá không còn nữa sẽ là cơ sở để tỷ giá vào xu hướng ổn định.
Ông Quản Trọng Thành - Giám đốc Phân tích - Công ty Chứng khoán Maybank Investment Bank đánh giá: "Trước mắt đồng USD hạ nhiệt thì yếu tố đầu cơ giảm đi giúp tỷ giá của chúng ta có không gian ổn định. Nếu giai đoạn nửa sau của 2024 khi lãi suất đồng USD thực sự giảm, FED cắt lãi suất, phần lượng tiền gửi đâu đó bên ngoài hệ thống sẽ quay trở lại và sẽ giúp VND thậm chí tăng giá trở lại".
Với những động thái mới đây của FED, có thể thấy tín hiệu đã rõ: Quá trình tăng lãi suất đã qua, giai đoạn thăm dò đã kết thúc và sắp đến là giai đoạn giảm lãi suất. Tuy nhiên, với mức giảm 4,75% năm 2024 và xuống 3,6% năm 2025 vẫn cao so với giai đoạn trước. Sau động thái này sức ép lên tỷ giá đã giảm bớt và Việt Nam cũng đã có chính sách tền tệ, hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, các chuyên gia tài chính ngân hàng cho rằng, vẫn cần duy trì lãi suất ở mức hợp lý, để duy trì ổn định tỷ giá, hỗ trợ cho xuất khẩu và nhập khẩu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!