Các ngân hàng thương mại tìm mọi cách kìm hãm lãi suất tiền gửi, nhằm tối ưu hóa lợi nhuận. Một số nước châu Âu đã phải tác động gián tiếp, thậm chí phát hành trái phiếu chính phủ cạnh tranh trực tiếp với tiết kiệm kỳ hạn một năm, nhằm hỗ trợ người dân bảo toàn được phần nào giá trị các khoản tiền tiết kiệm.
Tại các nước sử dụng đồng tiền chung Euro, lãi suất cho vay đã tăng theo lãi suất cơ bản, nhưng lãi suất tiền gửi lại không tăng theo.
Những năm trước, có thời điểm gửi tiền Euro vào ngân hàng không những không có lãi, mà còn phải đóng thêm phí. Hiện không phải chịu lãi suất âm, nhưng lãi suất tiết kiệm cũng chỉ nhỉnh hơn 0%, theo một bài phân tích trên tờ báo Đức Nordkurier.
Bài báo viết: "Tăng lãi suất cơ bản đã không tác động mấy tới sổ tiết kiệm, thứ vẫn được người Đức ưa chuộng". Theo bài báo, hơn một nửa số ngân hàng cho lãi suất 0,1%/năm, hoặc thấp hơn. Bốn ngân hàng không có lãi suất cho tài khoản tiết kiệm và 12 ngân hàng cho lãi suất 0,001%, nghĩa là gửi 1.000 Euro, sau một năm, lãi được 1 xu".
Một khảo sát mới đây của Ngân hàng Trung ương châu Âu cho thấy, lãi suất cho vay thế chấp đang cao gấp đôi lãi suất tiết kiệm, trong khi theo thông lệ châu Âu, thường lãi cho vay chỉ cao gấp rưỡi lãi huy động.
Tờ Diário de Notícias cho biết, tại Bồ Đào Nha, lãi suất trung bình đối với tiền gửi có kỳ hạn vừa tăng từ 1,26% lên 1,58%, vẫn là quá thấp, nhưng còn cao hơn so với Croatia, Cộng hòa Cyprus, Slovenia và Hy Lạp cũng là những nước tiêu đồng Euro. Chính phủ các nước này cũng nhận thấy lãi suất tiền gửi như vậy là bất lợi cho những người gửi tiền tiết kiệm, nhưng không thể can thiệp được. Bài báo viết rằng: "Tổng thống Bồ Đào Nha cũng chỉ có thể yêu cầu các ngân hàng thương mại nỗ lực một chút trong vấn đề này"
Chính phủ Bỉ không kêu gọi, mà áp dụng một biện pháp chưa từng thấy. Từ thứ Năm (24/8) tuần trước cho đến giữa tuần này, chính phủ Bỉ phát hành trái phiếu kho bạc, lãi suất 3,3%/năm, chỉ bán cho cá nhân.
Theo tờ Le Soir, mọi công dân Bỉ đều có thể lên mạng đăng ký cho chính phủ vay tiền, tối thiểu 100 Euro, còn tối đa bao nhiêu cũng được, thủ tục đơn giản, kỳ hạn 12 thán,g không phải 3 năm trở lên như với trái phiếu chính phủ thông thường. Do là công dân trực tiếp cho chính phủ vay tiền, không thông qua ngân hàng thương mại hay công ty chứng khoán, nên không phải chịu bất cứ lệ phí nào.
Bài báo viết: "Vương quốc Bỉ có 11 triệu dân, nhưng tiền tiết kiệm gửi trong ngân hàng lên tới 300 tỷ Euro". Kế hoạch đặc biệt này sẽ thúc đẩy người Bỉ rút tiền tiết kiệm ra khỏi ngân hàng để mua trái phiếu chính phủ, tạo sức ép buộc các ngân hàng thương mại phải tăng lãi suất huy động, có lợi hơn cho người gửi tiền.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!