Bất cập trong cơ chế đổi đất lấy hạ tầng của các dự án đầu tư theo hình thức xây dựng - chuyển giao BT, việc các chủ đầu tư liên tục xin điều chỉnh quy hoạch dự án theo hướng tăng lợi nhuận, giảm công trình công cộng, việc xử lý khiếu kiện về đất đai chưa dứt điểm là những chủ đề nóng nhất trong phiên họp Quốc hội ngày 27/5.
Báo cáo giám sát của Quốc hội và nhiều đại biểu kiến nghị xem xét sửa đổi Luật Đất đai 2013, để hạn chế các bất cập và xử lý dứt điểm các vấn đề nóng nêu trên. Trong đó, bất cập trong việc sử dụng quỹ đất để thanh toán cho các dự án BT là chủ đề được nhiều đại biểu Quốc hội đề cập đến.
Theo báo cáo của Quốc hội về việc thực hiện các dự án đầu tư xây dựng công trình theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao BT, hiện có 22 tỉnh, thành thực hiện dự án BT. Tuy nhiên, việc triển khai các dự án thanh toán bằng quỹ đất còn bất cập.
Hầu hết các dự án BT đều được chọn nhà đầu tư theo hình thức chỉ định thầu, việc thanh toán cho nhà đầu tư bằng quỹ đất đã giải phóng mặt bằng mà không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, chưa phù hợp với quy định của Luật Đất đai, dẫn đến thất thoát ngân sách Nhà nước.
Hầu hết các đại biểu Quốc hội đều cho rằng, cơ chế xác định giá đất để tính tiền bồi thường hiện nay không sát với thị trường là nguyên nhân chính gây bức xúc, khiếu kiện kéo dài và thất thu ngân sách. Phản hồi lại ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, việc định giá đất sát giá với giá thực tế đang được nghiên cứu triển khai.
Việc sử dụng, quy hoạch đất tại đô thị cũng là chủ đề nóng tại hội trường. Các cử tri ủng hộ việc các doanh nghiệp được Nhà nước giao, cho thuê đất, góp phần tạo ra nhiều khu đô thị văn minh, hiện đại. Tuy nhiên, thực tế cũng xuất hiện "nhiều tỷ phú từ đất, ôm nhiều quỹ đất vàng, đất kim cương tại các đô thị và các khu đất tương lai sẽ là đô thị". Chưa kể, báo cáo chưa đầy đủ của các địa phương cho thấy cả nước có đến hơn 1.300 dự án có quy hoạch điều chỉnh từ 1 - 6 lần, theo hướng tăng số tầng cao, số tầng. Việc điều chỉnh này tăng tối đa lợi ích cho chủ đầu tư nhưng lại làm thiếu các công trình công ích, công cộng.
Báo cáo trước Quốc hội, Đoàn giám sát đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương khắc phục các vi phạm trong lĩnh vực đất đai, quy hoạch đô thị để làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan. Giải pháp xử lý khắc phục cần báo cáo Quốc hội tại kỳ họp tháng 10/2019.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!