Nhiều công trình đã hình thành từ nhiều năm trước
Theo báo cáo của các Công ty Thuỷ lợi, công trình thuỷ lợi do Thành phố quản lý được duy tu, bảo dưỡng phục vụ sản xuất, công tác an toàn vệ sinh lao động, phòng chống cháy nổ đã được thực hiện theo quy định. Tuy nhiên, trong quá trình quản lý, vận hành đã nảy sinh một số những bất cập. Kết quả kiểm tra, đánh giá công trình trước mùa mưa lũ năm 2024 cho thấy:
Do quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh, đặc biệt khu vực Long Biên, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm, Mê Linh, Đông Anh, Hà Đông, Thanh Trì, Đan Phượng, Hoài Đức, Thanh Oai, Thường Tín... đã tạo áp lực rất lớn cho việc tiêu thoát nước.
Một số công trình thuỷ lợi được xây dựng từ những năm 1960 - 1970, đến nay quy mô và máy móc, thiết bị lạc hậu, năng lực hiện tại chưa đáp ứng yêu cầu thực tế. Nhiều tuyến kênh bị bồi lắng, mặt cắt kênh không đảm bảo so với thiết kế ban đầu; nhiều đoạn bờ nhỏ, thấp thường bị tràn khi có mưa to. Vẫn còn tình trạng lấn chiếm đổ rác, phế thải, vật liệu vào công trình thuỷ lợi ảnh hưởng đến năng lực dẫn nước tưới tiêu. Mặt khác, tốc độ đô thị hóa, các cụm, điểm công nghiệp, đường giao thông phát triển dẫn đến hệ thống công trình thuỷ lợi bị chia cắt, manh mún, xảy ra tình trạng một số nơi bị úng, ngập cục bộ.
Đa số các đập, hồ chứa nước được đầu tư xây dựng từ lâu, qua thời gian dài đưa vào khai thác sử dụng một số hồ đã xuống cấp, nhiều hồ chứa nước nhỏ chưa được xây dựng quy trình vận hành; các hư hỏng chủ yếu như: bồi lắng làm giảm dung tích trữ; thân đập bị thấm, xuất hiện các tổ mối; tràn xả lũ, cống lấy nước hư hỏng, xuống cấp… Một số sự cố hư hỏng lớn đã được đầu tư xử lý trong những năm gần đây; hiện còn 16 hồ, đập cần cải tạo, nâng cấp, sửa chữa lớn để đảm bảo an toàn (xếp loại chất lượng cấp độ D); 06 hồ, đập cần sửa chữa nhỏ; các hồ, đập còn lại cơ bản ổn định, đảm bảo an toàn phục vụ sản xuất và chống úng, ngập hạ du trong lưu vực hồ đảm nhiệm.
Đa số các công trình thuỷ lợi phân cấp giao UBND cấp huyện quản lý là các công trình thuỷ lợi nhỏ, thuỷ lợi nội đồng. Các trạm bơm đều được xây dựng từ lâu, có một số hư hỏng như: bể hút bồi lắng, nhà máy xuống cấp, thấm dột, máy móc thiết bị, hư hỏng… Nhiều tuyến kênh là kênh đất, bồi lắng, bờ kênh thấp, sụt sạt; các công trình trên kênh xuống cấp. Một số đập, hồ nhỏ xuống cấp như lòng hồ bồi lắng, mái đập sụt lún, máy đóng mở bị kẹt, vận hành khó khăn… Theo báo cáo của các địa phương, hiện tại các công trình cơ bản đã được khắc phục, đảm bảo vận hành phục vụ sản xuất.
Tiếp tục nâng cao hiệu quả các công trình thủy lợi
Qua kết quả kiểm tra công trình thuỷ lợi trước mùa mưa bão năm 2024 của các Công ty Thuỷ lợi, UBND các quận, huyện, thị xã cho thấy hệ thống công trình thuỷ lợi trên địa bàn Thành phố như các trạm bơm, kênh mương, cống, hồ chứa nước… cơ bản ổn định đảm bảo phục vụ sản xuất, dân sinh và phòng chống thiên tai trên địa bàn.
Đối với những công trình hư hỏng nhỏ, Sở Nông nghiệp và PTNT, các công ty Thuỷ lợi, các quận, huyện, thị xã đã và đang tổ chức triển khai tu sửa bằng nguồn vốn sự nghiệp kinh tế và nguồn vốn sửa chữa thường xuyên trong kế hoạch đảm bảo công trình vận hành phục vụ sản xuất, dân sinh và phòng chống thiên tai.
Một số công trình được Thành phố đầu tư, cải tạo, sửa chữa, nâng cấp bằng nguồn vốn chi thường xuyên đã hoàn thành, góp phần nâng cao năng lực phục vụ của công trình phục vụ sản xuất và phòng chống thiên tai.
Để đảm bảo phục vụ sản xuất nông nghiệp, dân sinh và phòng chống thiên tai năm 2024 và các năm tiếp theo, phát huy năng lực, hiệu quả các công trình thuỷ lợi trên địa bàn Thành phố, Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Nội đề xuất UBND Thành phố tiếp tục quan tâm bố trí kinh phí đầu tư xây dựng, sửa chữa, nâng cấp, mở rộng các công trình thuỷ lợi và cắm mốc chỉ giới phạm vi bảo vệ đối với các công trình thuỷ lợi phải cắm mốc chỉ giới theo quy định; đảm bảo an toàn, phát huy năng lực của công trình thuỷ lợi phục vụ sản xuất, dân sinh, phòng chống thiên tai và tạo cơ sở pháp lý cho các tổ chức khai thác công trình thuỷ lợi, UBND các địa phương thực hiện công tác ngăn chặn, xử phạt vi phạm trong phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi theo quy định.
UBND các quận, huyện, thị xã chỉ đạo sửa chữa, chống xuống cấp các các công trình thuỷ lợi được giao quản lý theo phân cấp; nạo vét hệ thống kênh, mương, đảm bảo 100% công trình vận hành an toàn, hiệu quả. Phối hợp chặt chẽ với các Công ty Thuỷ lợi trong việc quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thuỷ lợi trên địa bàn; xây dựng phương án vận hành công trình đảm bảo phục vụ chống úng đối với các hệ thống công trình thuỷ lợi được giao quản lý theo phân cấp.
Thường xuyên tổ chức phổ biến, tuyên truyền trong nhân dân các quy định của pháp luật về khai thác và bảo bảo vệ công trình thuỷ lợi; phối hợp chặt chẽ với các tổ chức khai thác công trình thuỷ lợi trên địa bàn kiên quyết trong việc ngăn chặn, xử phạt, giải toả các vụ vi phạm trong phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi, không để vi phạm mới phát sinh tồn tại, tái vi phạm. Tổ chức giải tỏa ngay các vụ vi phạm làm cản trở dòng chảy trên hệ thống kênh, mương, đặc biệt là trục chính sông Nhuệ và các hệ thống tưới, tiêu chính.
Các Công ty Thuỷ lợi thực hiện đầy đủ các quyền, trách nhiệm của tổ chức khai thác công trình thuỷ lợi theo quy định.
Thực hiện tốt công tác duy tu, bảo dưỡng, cải tạo, sửa chữa, nâng cấp các công trình thuỷ lợi đảm bảo công trình vận hành an toàn phục vụ sản xuất và chống úng năm 2024. Tiến hành tu bổ, sửa chữa hư hỏng các trạm bơm, cống tiêu, hồ, đập, thiết bị điện; nạo vét bể hút trạm bơm, kênh, mương, đặc biệt hệ thống công trình phục vụ chống úng. Phân công nhân lực thường trực tại các công trình trọng điểm, các công trình xung yếu có nguy cơ xảy ra sự cố. Quán triệt đến người lao động các biện pháp ứng phó với các diễn biến bất thường của thời tiết trên địa bàn phục vụ.
Kiểm tra, giám sát chặt chẽ các hoạt động trong phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi phải có giấy phép theo quy định để đảm bảo không ảnh hưởng đến an toàn và năng lực phục vụ sản xuất, dân sinh và phòng chống thiên tai của công trình thuỷ lợi.
Tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, phát hiện các vi phạm công trình thủy lợi, kịp thời ngăn chặn từ khi mới phát sinh, không để vi phạm phát triển tới mức khó xử lý. Chủ động phối hợp với chính quyền địa phương trong công tác quản lý đảm bảo chất lượng nguồn nước và kiểm tra phát hiện và xử phạt các hành vi vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi theo quy định.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!