Trường học tương lai? Chúng ta tự hỏi mô hình trường học tương lai có ý nghĩa như thế nào với học sinh và học sinh cần làm gì để bước tới một tương lai, được cho rằng sẽ đầy biến động và thách thức?
Đô thị hóa và những lớp học mở
Sự thay đổi trong nội dung và phương pháp học tập, có lẽ là điều quan trọng và cần thiết với một trường học tương lai. Những bộ môn khoa học tự nhiên hay khoa học xã hội vẫn sẽ là nền tảng. Tuy nhiên, bên cạnh tri thức và kỹ năng, học sinh thế kỷ 21 cần những phẩm chất và năng lực cốt lõi để thích thức với sự thay đổi liên tục của công nghệ và kinh tế xã hội. Trường học giờ đây, đối với phổ thông liên cấp Olympia, học sinh không chỉ giải toán, cân bằng phương trình hóa hay phân tích văn học. Các em được học về những vấn đề thiết thực và gần gũi hơn như: sinh kế của người dân, xã hội đang vận hành như nào? Học cách xử lý thông tin và biết phát hiện tin giả, học về tình yêu và tình dục… những thực tế thường gặp trong cuộc sống mà đôi khi bị phó mặc cho học sinh tự tìm hiểu.
Ở Olympia, những lớp học không chỉ gói gọn trong 4 bức tường. Những lớp xã hội học của cô Bùi Trà My, giáo viên môn Truyền thông, Xã hội học bậc THPT Olympia đã mở rộng không gian giáo dục của học sinh, từ lớp học cho tới đường phố, bảo tàng, quán cà phê… Những nơi ấy không xa lạ gì với học sinh, nhưng nếu nhìn từ một góc mới mẻ, ta sẽ thấy có nhiều điều mới mẻ chờ được khai phá.
Cô Bùi Trà My (áo đen), Thạc sỹ Phân tích sáng tạo phê bình, khoa Xã hội học, trường Goldsmiths, ĐH London, Giáo viên bộ môn Truyền thông, Xã hội học, thảo luận cùng học sinh.
"Chúng ta ai cũng biết con người là những sinh vật xã hội, sống thành các quần thể và cộng đồng… Từng cá thể riêng biệt trong chúng ta đã kết dính lại như thế nào để trở thành một cộng đồng đó, để cùng nhau làm ra biết bao nhiêu điều kỳ diệu hoặc đầy bi thương trong lịch sử loài người? Trong 18 tuần, cùng với giáo viên hướng dẫn, các thành viên của lớp Xã hội học sẽ cùng đi tìm hiểu câu trả lời cho những thắc mắc trên". - đó là một phần giới thiệu trong lớp Xã hội học.
Học sinh Olympia cùng nhau thu thập những kiến thức thực tế về Đô thị hóa trong 1 tiết học bên ngoài.
Học sinh thấy gì qua những lớp học như vậy? Có dịp tham quan một buổi đi thực tế cùng học sinh Olympia, người ta sẽ hiểu được giá trị của những bài học ngoài lớp học như vậy. Nép mình bên những tòa nhà, những khu đô thị là các khu ổ chuột, khu dân cư lụp xụp, nơi thị dân đang chật vật với cuộc sống mưu sinh, ngưỡng vọng một cuộc sống hào nhoáng chỉ cách đó một con đường. Đó là một bức tranh sẽ gợi cho học sinh nhiều liên tưởng và suy nghĩ: Đô thị hóa tác động tiêu cực như thế nào tới những nhóm người yếu thế? Khoảng cách giàu nghèo hiển hiện trước mắt? Sự đối chọi của chợ truyền thống với các chuỗi cung ứng toàn cầu? Làn sóng di cư - họ là ai và những gương mặt ra sao? Rất nhiều điều được ghi đầy trong cuốn vở và trong tâm trí của học sinh.
Học sinh phải tiếp xúc, phỏng vấn, ghi chép, quan sát, phân tích, vận dụng lý thuyết và thực tiễn trong những bài báo cáo của mình. Một bài báo cáo của học sinh khối 12 - Doãn Hoàng Nhi về chủ đề "Dây phơi nhà tập thể" có thể khiến nhiều người ngạc nhiên về khả năng nghiên cứu, quan sát và bóc tách vấn đề tinh tế của một người trẻ.
"Sử dụng lý thuyết về cái nhìn (gaze) của Foucault, lý thuyết không gian riêng tư – công cộng và ví dụ về kiểu nhà ở shikumen (Thượng Hải), nghiên cứu nhỏ này diễn giải thực hành phơi quần áo ngoài trời ở khu tập thể Hà Nội như một điểm gặp gỡ giữa không gian riêng tư và không gian công cộng, làm biến đổi màng lưới xã hội của cộng đồng dân cư…"
Tình dục: Liệu chúng ta đã biết cách dùng bao cao su đúng cách?
Câu hỏi như vậy khiến cả lớp học sinh khối 9 Olympia cười ầm. "Bao cao su? Tại sao lại là với bọn em?", vì chúng ta không thể thả trôi những bài học quan trọng này cho xã hội hay những trải nghiệm cá nhân mà nếu thiếu hiểu biết sẽ dẫn tới nhiều hậu quả.
Các lớp học Tự chọn ở Olympia diễn ra hàng tuần với nhiều nội dung thú vị, cần thiết với học sinh, trong đó nội dung về tình yêu và tình dục được nhiều học sinh trung học phổ thông quan tâm. Đồng hành cùng các bạn là những chuyên gia, những thạc sĩ/tiến sĩ trong các vấn đề tư vấn tâm lý, xã hội học. Họ ở đó để đảm bảo mọi chia sẻ của các bạn học sinh đều được tôn trọng và cảm xúc được an toàn.
Hướng dẫn sử dụng BCS trong lớp Tình dục an toàn, một nội dung được giảng dạy tại THPT Olympia
"Tại sao chúng ta cần học cách đeo bao cao su?", cô giáo hỏi.
"Để quan hệ tình dục an toàn", "để không phải có thai ngoài ý muốn", "để bảo vệ sức khỏe", "để cậu nhỏ không bị tổn thương"... Có những câu trả lời ngô nghê nhưng các em đều phần nào hiểu được tại sao cần phải hiểu và biết cách dùng bao cao su.
"Việc nhận ra các dấu hiệu tình dục là điều hết sức quan trọng. Các con cần biết như thế nào được coi là những tín hiệu tình dục để khi chúng được gửi đi, chúng ta có thể né tránh trong các trường hợp không mong muốn. Ngoài ra, đôi khi chúng ta không nhận thức và vô tình gửi đi các tín hiệu tình dục. Điều đó cũng sẽ gây nguy hiểm cho bản thân các con với những hậu quả khó lường". Đó là một trong những bài học quan trọng đối với mỗi học sinh về tình dục an toàn.
Xuyên suốt buổi workshop, học sinh đã được tiếp cận một cách tường minh về các vấn đề như hành vi tình dục & quan hệ tình dục, giao tiếp tình dục và đặc biệt là tình dục an toàn với hoạt động thực hành sử dụng bao cao su.
Bài học về "Giáo dục tình dục" đôi khi sẽ khiến học sinh ngượng ngùng, đâu đó có chút buồn cười nhưng an toàn, tôn trọng và bảo mật là những quy tắc được duy trì liên tục trong lớp học. Thông qua buổi học, học sinh đã nắm được những kiến thức và kỹ năng căn bản để có thể tự bảo vệ bản thân trước các vấn đề mất an toàn tình dục.
Với slogan "We are preparing for life - Chuẩn bị hành trang cho cuộc sống", Trường PTLC Olympia không chỉ mang đến cho học sinh những kiến thức học thuật mà còn trang bị những kỹ năng xã hội, hướng dẫn học sinh tiếp cận với các vấn đề thực tế của cuộc sống hình thành năng lực giải quyết sáng tạo các vấn đề để sẵn sàng bước vào một thế giới đang thay đổi.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!