Ảnh minh họa.
Phát hiện nhiều khoản thu không đúng quy định
Cứ đầu năm học, nhiều bậc phụ huynh lại băn khoăn về các khoản thu ở trường học. Trên thực tế, đây là tình trạng diễn ra nhiều năm và một số trường đã có dấu hiệu lạm thu.
Trong đợt thanh tra vừa qua, đoàn công tác của Bộ GD&ĐT đã phát hiện nhiều khoản thu ở một số trường tổ chức thực hiện không đúng về quy trình theo quy định tại Điều 5 Thông tư 29/2012/TT-BGDĐT ngày 10/9/2012 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định về tài trợ cho các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, theo đó trường đứng ra trực tiếp thu, quy định mức thu, thu bình quân.
Cụ thể, Chánh Thanh tra Bộ GD&ĐT đã thành lập 2 đoàn kiểm tra tại 4 tỉnh, thành phố là Hà Nội, Hải Phòng, Hà Tĩnh, Nghệ An. Qua kiểm tra ở mức độ khác nhau, các cơ sở giáo dục mà đoàn đến kiểm tra đều đã tổ chức thu nhiều khoản, trong đó có những khoản thu không đúng quy định.
Ngoài các khoản thu bắt buộc theo quy định, khoản thu hộ (BHYT) thì nhà trường còn thu những khoản thu thỏa thuận như: Tiền học 2 buổi/ngày, tiền chăm sóc bán trú, tiền cơ sở vật chất phục vụ bán trú, tiền đồng phục, tiền tiếng Anh với giáo viên nước ngoài, tiền kỹ năng sống, tiền sổ liên lạc điện tử, tiền bảo hiểm thân thể, tiền quỹ Hội Chữ thập đỏ, tiền quỹ khuyến học, tiền quỹ đoàn thanh niên, tiền quỹ lớp, tiền quỹ hội cha mẹ học sinh trường, tiền dạy thêm học thêm, tiền sử dụng điều hòa, tiền vở viết, tiền vở bài tập thực hành, tiền sách giáo khoa, tiền sửa chữa trong trường, tiền quỹ đồng hành cùng bạn đến trường, tiền quỹ đội, báo đội, tiền đề và giấy kiểm tra, tiền lao công, tiền tạp phí, tiền gửi xe, tiền ủng hộ cơ sở vật chất, tiền học ngoại khóa, tiền trải nghiệm theo chuyên đề, tiền mua máy chiếu, tiền lắp đặt điều hòa, tiền hỗ trợ bàn ghế…
Phụ huynh phải đóng nhiều khoản thu không đúng quy định dịp đầu năm. Ảnh minh họa.
Trong số các khoản thu thỏa thuận có nhiều khoản thu các trường này tổ chức thực hiện không đúng về quy trình theo quy định. Nhiều khoản thu được Ban đại diện cha mẹ học sinh đứng ra thu theo định mức bình quân trái với quy định. Đặc biệt, ở một số địa phương, Chủ tịch UBND xã phê duyệt mức thu và các khoản thu tự nguyện là không đúng quy định.
Theo ông Trần Tú Khánh - Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính, Bộ GD&ĐT, câu chuyện lạm thu đầu năm học không phải mới, năm nào cũng tái diễn với những mức độ và hình thức khác nhau, trong đó có nhiều hoạt động biến tướng trên danh nghĩa "tự nguyện" hay "thu các khoản thu ngoài quy định của nhà nước", gây ra những phản ứng trong dư luận.
"Để diễn ra những sự việc lạm thu như vừa qua có trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở giáo dục và ngành Giáo dục các địa phương. Về phía phụ huynh và hội cha mẹ học sinh, do chưa biết và hiểu rõ các quy định trong điều lệ hoạt động của ban đại diện cha mẹ học sinh nên đã "vô tình" để xảy ra hiện tượng lạm thu qua hội", ông Khánh nhấn mạnh.
Giải quyết dứt điểm tình trạng lạm thu đầu năm học
Một số địa phương và cơ sở giáo dục cho rằng, do ngân sách không chi cho các hoạt động của học sinh, giáo viên và nhà trường nên cần sự hỗ trợ từ phía phụ huynh để thực hiện hoạt động giáo dục tốt nhất cho con em mình. Tuy nhiên, đây có thể là một phần nguyên nhân dẫn tới tình trạng thu không đúng quy định mỗi dịp đầu năm.
Theo ông Trần Tú Khánh, các địa phương khi phân bổ ngân sách cho các trường có tiêu chí riêng nhưng về nguyên tắc phải đảm bảo chi cho lương là 82% và 18% cho các hoạt động thường xuyên. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều địa phương do ngân sách hạn hẹp nên khi phân bổ chưa đảm bảo cơ cấu chi như trên mà đa phần là chi tới 90% hoặc cao hơn cho lương và các khoản theo lương, dẫn tới thiếu hụt phần chi cho hoạt động thường xuyên.
"Có một thực tế hiện nay là do cơ sở vật chất ở nhiều cơ sở giáo dục trên cả nước xuống cấp, không đáp ứng được yêu cầu dạy và học nên các địa phương đã vận dụng xã hội hóa để thu. Tuy nhiên, do một số nơi chưa xây dựng danh mục xã hội hóa để trình HĐND tỉnh thông qua và trình Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt để thực hiện nên dẫn tới có tình trạng thu chưa đúng quy định", ông Khánh cho hay.
Về những sai phạm trong hoạt động thu đầu năm học, ông Tống Duy Hiến - Phó Chánh Thanh tra Bộ GD&ĐT cho biết, đã yêu cầu chấm dứt ngay việc thu các khoản thu trái quy định, khoản thu chưa được sự đồng thuận của phụ huynh, đồng thời hoàn trả ngay phụ huynh những khoản thu trái quy định; kiến nghị Phòng GD&ĐT, UBND quận, huyện, Sở GD&ĐT kịp thời kiểm tra, thanh tra tất cả các cơ sở giáo dục thuộc thẩm quyền quản lý trên địa bàn, chấn chỉnh và xử lý nghiêm sai phạm nếu có theo quy định.
Cân giải quyết dứt điểm tình trạng lạm thu đầu năm học. Ảnh minh họa.
Đại diện Bộ GD&ĐT khẳng định sẽ có những giải pháp quyết liệt để chấm dứt tình trạng lạm thu vào đầu mỗi năm học mới. Ngoài việc xử lý nghiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục để xảy ra lạm thu, sự kiên quyết từ các địa phương và việc hiểu đúng, hiểu rõ từ cha mẹ học sinh, ban đại diện cha mẹ học sinh để giải quyết thấu đáo vấn đề.
"Để giải quyết dứt điểm tình trạng lạm thu đầu năm học cần sự quyết liệt không chỉ từ phía Bộ GD&ĐT mà còn phải từ chính các địa phương, các cơ sở giáo dục và từ từng phụ huynh, giáo viên. Kết luận kiểm tra, thanh tra của Bộ sẽ đạt hiệu quả cao nếu các địa phương cùng vào cuộc và kiên quyết xử lý các vi phạm, trước hết là xử lý nghiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục để xảy ra lạm thu.
Đồng thời, đề nghị chính quyền các địa phương bố trí đủ kinh phí chi khác cho cơ sở giáo dục, đảm bảo tối thiểu 20% theo quy định để đảm bảo nguồn chi cho các cơ sở, có như vậy, tình trạng lạm thu mới từng bước được giải quyết", ông Tống Duy Hiến nhấn mạnh.
Trong thời gian tới, Bộ GD&ĐT cho biết, sẽ tăng cường hoạt động thanh kiểm tra tại các địa phương để kịp thời chấn chỉnh, kiến nghị xử lý những sai phạm nếu có. Và để giải quyết tận gốc vấn đề này, Bộ GD&ĐT sẽ xem xét sửa đổi Thông tư số 55/2011/TT-BGDĐT và các văn bản có liên quan đến thu chi đảm bảo thống nhất và phù hợp với thực tiễn thời gian qua.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!