Đến với Mù Cang Chải, ta cảm nhận được sự giàu có của thiên nhiên, của những rừng thông cao ngút ngàn, được thả hồn trên những triền ruộng bậc thang nối đuôi nhau lên tận lưng trừng trời. sự đặc sắc của những nét văn hóa độc đáo mang đậm bản sắc văn hóa vùng cao, với danh thắng ruộng bậc thang đã làm lên kỳ quan của người Mông nơi đây.
Mùa thu, khi những mảnh ruộng bậc thang chuyển sang một màu vàng ruộm, mùa thu hoạch đã tới, là thời gian các gia đình trong bản chuẩn bị tổ chức lễ cúng cơm mới, tiếng Mông gọi là “Nào màu xaz”. Đây là nghi lễ cúng tế nhằm cảm ơn tổ tiên ông bà, cảm ơn trời đất cho mưa thuận gió hòa, tránh được dịch bệnh, gia đình có được vụ mùa bội thu, cả năm no đủ, mọi người khỏe mạnh...
Với người Mông ở Mù Cang Chải, việc chọn ngày tổ chức lễ cúng cơm mới không mang ý nghĩa tín ngưỡng mà phụ thuộc vào lúa chín ở vùng. Cứ đến vụ thu hoạch lúa vào khoảng tháng 10 âm lịch, lễ cúng cơm mới được diễn ra.
Việc tổ chức lễ cúng cơm mới tổ chức đơn giản hay phức tạp tùy thuộc vào điều kiện của từng gia đình, những gia đình có nhiều ruộng, nhiều gia súc trong lễ mừng cơm mới người ta có thể giết trâu, mổ gà, mổ lợn, mời tất cả những người thân trong tộc đến dự và hưởng niềm vui chung với gia đình trong mùa thu họach. Gia đình nào có cuộc sống vừa đủ ăn thì lễ cúng cơm mới thật đơn giản, chỉ cần bát cơm, con gà để tỏ lòng thành kính với tổ tiên, ông bà cha mẹ.
Để tìm hiểu rõ hơn về lễ cúng cơm mới này, các bạn cùng xem clip sau đây: