Gìn giữ thú chơi tao nhã
Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong bài tham luận tại Hội thảo về Văn hoá Sinh Vật Cảnh năm 1992 đã nói: "Con người là một bộ phận của thiên nhiên, phải sống hài hòa với thiên nhiên, dựa vào thiên nhiên, biết làm chủ thiên nhiên để làm cho thiên nhiên là một nguồn sống của mình. Nếu con người tự tách mình ra khỏi thiên nhiên, nói cải tạo thiên nhiên mà lại đi với hoại hủy thiên nhiên thì đó là hành động trái với quy luật dẫn tới tai họa không thể lường hết được...".
Các thú chơi sinh vật cảnh của người Việt từ xa xưa, trong đó có thú chơi chim cảnh luôn thể hiện rõ những triết lý nhân sinh quan về mối quan hệ hài hoà giữa con người với thiên nhiên nêu trên. Người Việt xưa tìm đến những thú chơi đó là để giáo dưỡng nhân cách hướng tới những giá trị Chân - Thiện - Mỹ cao đẹp khi xác định: "Chơi cá dưỡng tâm, chơi chim dưỡng chí, chơi cây dưỡng thần".
Những loài chim đồng quê được phát triển thành phong trào rộng lớn
"Chơi chim dưỡng chí" được hiểu là quá trình rèn luyện sự kiên nhẫn, ý chí vươn lên trong cuộc sống của cả những chú chim lẫn người nuôi chim. Ngay khi còn nhỏ, chú chim được bảo vệ, thuần dưỡng trong chiếc lồng, bị giới hạn trong một khoảng gian nhỏ, bị tách biệt với thế giới tự do bên ngoài. Thời gian đầu chú buồn chán, phản ứng lại bằng cách không ăn, không hót, không bay nhảy... Rồi thời gian đã giúp chú chim nhỏ như thể nhận ra con người cố tình tìm cách nhốn chú vào lồng là để bảo vệ, chăm sóc, yêu thương và cũng để thỏa lòng đam mê của họ. Chú đã dần dần thích nghi với hoàn cảnh điều kiện sống mới ở trong lồng và trở nên chịu ăn, chịu uống, biết hót líu lo, biết tung bay nhảy múa tương tác với người chơi chim bằng những biểu cảm bản năng của mình. Những chú chim đã thuần như thể thoả lòng trong một không gian tuy giới hạn nhỏ bé nhưng lại là "lãnh thổ" độc lập và tự do của riêng mình. Quá trình đó giúp người chơi chim trở nên hiểu và yêu quý những loài chim sống quanh mình hơn. Bằng cách đó, những người chơi chim lành mạnh luôn phải gắn với trách nhiệm giáo dục tình yêu thiên nhiên và ý thức bảo vệ môi trường.
Nhiều giống Vẹt và chim màu cũng được nhập nội về Việt Nam
Phát huy giá trị thời đại
Ngày nay thú chơi chim không chỉ còn là thú chơi tiêu khiển thuần tuý của người cao tuổi, mà còn là hoạt động góp phần bảo tồn và phát triển sự đa dạng sinh học, kiến tạo không gian văn hóa, phát huy giá trị du lịch sinh thái với sự tham gia của các tầng lớp xã hội. Đặc biệt, từ năm 2018, hoạt động sản xuất và kinh doanh sinh vật cảnh được Chính phủ công nhận là một ngành nghề phát triển nông thôn thì thú chơi sinh vật cảnh nói chung, thú chơi chim có điều kiện để phát triển cả về quy mô và chất lượng.
Tuy nhiên, cần phải phân biệt rạch ròi giữa thú chơi chim cảnh với tư cách một loại vật nuôi gần gũi con người đã được thuần hóa, nuôi dưỡng, lai tạo, sinh sản qua nhiều thế hệ và đang được khuyến khích bảo tồn, phát triển trong dân cư với những hoạt động nghiêm cấm mua bán, trao đổi, săn bắt, nuôi giữ các loại động vật hoang dã sinh sống trong tự nhiên đã được phân loại cấp độ nguy cấp theo Công ước Quốc tế CITES và các quy định của Việt Nam.
Trang trại nuôi chim Cu gáy sinh sản ở Bắc Giang
Nếu chỉ quan niệm thú chơi chim cảnh là thú chơi tiêu khiển thuần túy thì họ hoàn toàn có thể tìm đến giải pháp công nghệ vừa rẻ, vừa tiết kiệm thời gian hơn. Nhưng không, những người nuôi chim cảnh với tư cách một thú chơi nhân văn tao nhã coi những chú chim như những người bạn tâm giao. Họ muốn dành những cảm xúc của mình cho những chú chim thông qua việc chăm sóc, gìn giữ chúng được an toàn trước kẻ thù, dịch bệnh mà còn làm cho chúng trở nên hạnh phúc trong mối tương giao với con người và đồng loại!
Ngày hội thả chim bồ câu bay đã trở thành một nét đẹp văn hóa của nhiều vùng quê
Trong bối cảnh đại dịch Cúm A/H5N1 trước đây và đại dịch Sars-CoV-2 hiện nay, loài người càng phải nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của lối sống hài hóa với thiên nhiên. Trong mối suy tư đó, hơn lúc nào hết trong lúc này, chúng ta cần phải nhận thấy sự cần thiết phải gìn giữ thú chơi chim nhân văn tao nhã của ông cha đã trao truyền qua bao thế hệ gắn với việc bảo tồn và phát triển sự đa dạng sinh học, đồng thời, cũng lên án mạnh mẽ những hành vi săn bắt chim trong môi trường tự nhiên một cách bừa bãi, nhất là nạn săn bẫy chim phục vụ hoạt động tế lễ, phóng sinh hay làm thực phẩm từ chim và cả những việc làm biến tướng làm sai lệnh những giá trị tốt đẹp vốn có của thú chơi chim cảnh.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!