Hình ảnh vệ tinh có độ phân giải cao của một loài tảo nở hoa ở biển Baltic.
Được tìm thấy ở các đại dương, vùng nước nội địa và trên đất liền, Cyanobacteria hoặc tảo xanh lam là một trong những sinh vật phổ biến nhất trên Trái đất. Khi sự phát triển của con người mở rộng và nhiệt độ tăng lên, tần suất và mức độ nở hoa của tảo đang gia tăng trên khắp hành tinh, tiếp tục khuếch đại sự giải phóng khí mêtan vào khí quyển.
Khí mêtan là khí nhà kính quan trọng thứ hai do con người tạo ra và được ước tính có tác dụng làm ấm cao hơn tới 34 lần trong khoảng thời gian 100 năm.
"Cyanobacteria trong nước mặt là nguồn khí mêtan chưa được biết đến trước đây và lần đầu tiên chúng tôi có thể chứng minh rằng những vi khuẩn này tạo ra khí mêtan trong quá trình quang hợp", tiến sĩ Mina Bižić, từ Viện Sinh thái nước ngọt và Thủy sản nội địa Leibniz nói.
Để đi đến kết luận, các nhà nghiên cứu tại Đại học IGB và Heidelberg đã điều tra 17 loài vi khuẩn lam trong đại dương, nước ngọt và đất để xem khí mêtan được hình thành trong tế bào như thế nào khi năng lượng ánh sáng được chuyển đổi thành năng lượng hóa học. Sau đó, họ so sánh lượng khí mêtan được tạo ra bởi vi khuẩn tảo lam với vi khuẩn được tạo ra bởi vi khuẩn cổ và các sinh vật có nhân tế bào, hoặc sinh vật nhân chuẩn.
"Cyanobacteria sản xuất ít khí mêtan hơn vi khuẩn cổ, nhưng nhiều khí mêtan hơn sinh vật nhân chuẩn. Thật khó để ước tính lượng khí mêtan toàn cầu do Cyanobacteria tạo ra vì thiếu dữ liệu chi tiết về sinh khối của các sinh vật này trong nước và đất", tác giả Frank Keppler, giáo sư tại Viện Khoa học Trái đất tại Đại họcHeidelberg nhấn mạnh.
Cho đến nay, người ta vẫn tin rằng các vi sinh vật duy nhất tạo ra khí mêtan là vi khuẩn cổ, vi sinh vật đơn bào thiếu nhân tế bào. Trong điều kiện thiếu oxy nghiêm trọng, trong đó tình trạng thiếu oxy hoàn toàn đã xảy ra. Những phát hiện mới thách thức lý thuyết đó, cho thấy vi khuẩn tảo lam có thể đã tạo ra khí mêtan trong hàng tỷ năm. Nguồn mới được xác định đóng góp vào nguồn mêtan tự nhiên và có khả năng đã tạo ra khí mêtan kể từ khi vi khuẩn tảo lam tiến hóa đầu tiên trên Trái đất.
"Theo những phát hiện hiện tại của chúng tôi, điều này cũng sẽ làm tăng sự phát thải khí metan nhà kính từ các hệ thống thủy sản khác nhau, tạo thành một cơ chế phản hồi tích cực quan trọng cho vấn đề biến đổi khí hậu toàn cầu", giáo sư Hans-Peter Grossart, một nhà nghiên cứu tại IGB cho biết.
Mặc dù tảo nở hoa là một hiện tượng tự nhiên nhưng biến đổi khí hậu đang khiến sự xuất hiện của chúng trở nên dữ dội và thường xuyên hơn, có thể gây ảnh hưởng xấu đến hệ sinh thái và động vật hoang dã và có thể gây tử vong khi nuốt phải bởi con người.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!