Một nghiên cứu mới đã phát hiện ra các hóa chất nguy hiểm trong nhiều loại đồ gia dụng, đặc biệt là trong những đồ dùng nhà bếp bằng nhựa màu đen. Nhưng các chuyên gia cho rằng những rủi ro về sức khỏe mà chúng gây ra là không rõ ràng. Những lời giải đáp dưới đây của các chuyên gia sẽ giúp bạn đưa ra sự lựa chọn khôn ngoan.
Dụng cụ nhà bếp bằng nhựa màu đen có chứa nhiều chất độc hại?
Gần đây, xuất hiện nhiều bài báo kêu gọi mọi người vứt bỏ ngay lập tức bất kỳ vật dụng bằng nhựa màu đen nào trong nhà bạn, cảnh báo rằng chúng có thể chứa hóa chất độc hại. Một nghiên cứu được công bố vào tháng 10 trên tạp chí Chemosphere là nguyên nhân ra đời của những bài viết đó. Người ta phát hiện ra rằng một số vật dụng bằng nhựa màu đen - bao gồm thìa, khay đựng sushi và đồ chơi trẻ em - có thể chứa chất chống cháy và chất này được giải phóng trong quá trình sử dụng. Nhưng liệu chúng có gây nguy hiểm cho sức khỏe của bạn hay không là một câu hỏi phức tạp hơn. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng chất chống cháy có thể bị giải phóng ra khỏi nhựa, đặc biệt là khi bị nung nóng. Mặc dù việc tiếp xúc với mức độ cao các hóa chất này có liên quan đến những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, nhưng vẫn chưa rõ mức độ rủi ro của bất kỳ vật dụng gia đình nào.
Tại sao trong thìa, dĩa màu đen lại có chất chống cháy?
Các nhà sản xuất bắt đầu bổ sung chất chống cháy vào các sản phẩm như TV và máy tính vào những năm 1970 để làm chậm quá trình cháy lan. Nhưng các công ty đã phải loại bỏ chúng dần dần vì các nghiên cứu trong hai thập kỷ qua đã chỉ ra rằng chúng độc hại và có thể gây ung thư cho động vật và con người ở mức độ phơi nhiễm cao. Tuy nhiên, một số hóa chất này đã xuất hiện trở lại trong các đồ gia dụng bằng nhựa làm từ rác thải điện tử tái chế, vì các quy định hạn chế sử dụng một số chất chống cháy không áp dụng cho các vật liệu đó.
"Việc các hóa chất bị cấm xuất hiện trong các sản phẩm gia dụng cho thấy chúng có thể gây hại cho chúng ta lần thứ hai nếu chúng ta không cẩn thận", Joseph Allen, Giáo sư về sức khỏe môi trường tại Đại học Harvard, người đã nghiên cứu các rủi ro sức khỏe của chất chống cháy, cho biết.
Mọi người không thể biết được món đồ nhựa màu đen nào có thể chứa chất chống cháy, nhưng trong nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy hóa chất này trong 17 trong số hơn 200 sản phẩm gia dụng mà họ đã thử nghiệm. Một số sản phẩm được phát hiện có chứa decaBDE, một chất chống cháy có liên quan đến ung thư mà Cơ quan Bảo vệ Môi trường đã cấm vào năm 2021 dựa trên các nghiên cứu cho thấy nó nguy hiểm cho sức khỏe con người.
Những rủi ro về sức khỏe khi tiếp xúc với chất chống cháy là gì?
Một số nghiên cứu trên động vật và ở người cho thấy việc tiếp xúc với chất chống cháy có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư, rối loạn nội tiết và ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và phát triển thần kinh.
Một nghiên cứu được công bố đầu năm nay cho thấy phụ nữ mang thai tiếp xúc với các hóa chất này thông qua việc sử dụng các thiết bị điện tử, dệt may và vật liệu xây dựng có nguy cơ sinh non cao hơn. Các nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng con của những phụ nữ tiếp xúc với chất chống cháy ở mức độ cao khi mang thai có nhiều khả năng bị suy giảm phát triển thần kinh sau này.
Heather Stapleton, nhà hóa học môi trường tại Đại học Duke, cho biết: "Bệnh tuyến giáp đang trở nên phổ biến hơn trên thế giới và không ai thực sự biết nguyên nhân gây ra bệnh này. Nhưng nhiều nhà khoa học cho rằng sự phơi nhiễm với môi trường có thể đóng một vai trò nào đó".
Tuy nhiên, vẫn có một số câu hỏi mà các nhà khoa học cần trả lời, bao gồm mức độ phơi nhiễm nào dẫn đến hậu quả nghiêm trọng nhất cho sức khỏe và mức độ rủi ro mà mọi người có thể gặp phải khi sử dụng các vật dụng bằng nhựa đen hàng ngày.
Nghiên cứu mới được thực hiện bởi nhóm vận động người tiêu dùng "Tương lai không độc hại", dựa trên ước tính về mức độ độc tố trong nghiên cứu được công bố trong một bài báo năm 2018. Các nhà khoa học nghiên cứu các đồ dùng đã được kiểm tra sức chịu đựng với nồng độ chất chống cháy cao nhất bằng cách ngâm chúng trong dầu ăn nóng trong 15 phút. Stuart Harrad, Giáo sư hóa học môi trường tại Đại học Birmingham và là một trong những tác giả của nghiên cứu, đã mô tả phương pháp nấu ăn đó là một phương pháp kích thích giải phóng chất độc hại từ vật liệu bằng nhựa màu đen.
"Tuy nhiên, trong điều kiện sử dụng bình thường, rất khó có khả năng những hóa chất này xâm nhập vào thực phẩm bạn đang nấu ở mức độ đáng lo ngại," Tiến sĩ Allen nói.
Không nên dùng thìa dĩa bằng nhựa màu đen trong chảo nóng
Có nên vứt bỏ những sản phẩm gia dụng bằng nhựa màu đen?
Với tình hình khoa học chưa ổn định, không phải tất cả các chuyên gia đều đồng ý rằng những vật dụng này không an toàn khi sử dụng. Nhưng họ đồng ý rằng bạn nên sử dụng chúng một cách cẩn thận và khôn ngoan.
Các chuyên gia khuyên bạn nên tránh để đồ dùng bằng nhựa trong nồi hoặc chảo nóng. Họ cũng khuyến cáo không nên hâm nóng thức ăn trong hộp nhựa đen, đồng thời cho biết nên vứt bỏ những đồ nhựa đen bị sứt mẻ hoặc móp méo để tránh nguy cơ nhựa vỡ vụn sẽ làm ô nhiễm thực phẩm.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!