Bạn hay quên khẩu trang, áo mưa, chìa khóa v.v.. Và bạn bắt đầu lục tung đồ đạc lên nhưng vẫn không thể nhớ ra chúng được đặt ở vị trí nào? Bạn cảm thấy bất lực với trí nhớ của mình? Đừng buồn, không hẳn điều đó đã tồi tệ như bạn nghĩ đâu bởi một nhóm các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng, quên là một cơ chế khá tốt nhằm giúp não của bạn hoạt động hiệu quả hơn.
Theo hai nhà nghiên cứu Richards và đồng nghiệp Paul Frankland từ Đại học Toronto ở Canada, bộ nhớ của não bộ được tạo ra không nhằm mục đích truyền tải thông tin chính xác nhất mà là thông tin hữu ích nhất; Những thông tin có lợi được lưu lại sẽ giúp chúng ta đưa ra những quyết định sáng suốt trong tương lai.
"Não sẽ quên những chi tiết không cần thiết và thay vào đó tập trung vào những thứ sẽ giúp đưa ra được quyết định sáng suốt trong thế giới thực", Blake Richards - một trong những nhà nghiên cứu, giải thích.
Paul Frankland, một cộng sự trong chương trình "nghiên cứu về máy móc và hoạt động của bộ não" cũng cho biết: "Bộ não của chúng ta không thể lưu trữ mọi thứ nên nó sẽ chỉ giữ lại những thông tin có giá trị và loại bỏ đi những thứ không cần thiết nhằm giúp chúng ta thích nghi tốt hơn với môi trường sống".
Richards và đồng nghiệp Paul Frankland đã xem xét nhiều nghiên cứu với các góc nhìn khác nhau về ký ức được công bố trước đây. Một số nghiên cứu nói về khả năng ghi nhớ, sự kiên trì; trong khi một số khác lại quan tâm đến sự quên lãng hay sự biến đổi ký ức.
Và kết quả là họ tìm thấy rất nhiều bằng chứng từ các nghiên cứu trước đây nói rằng có những cơ chế trong não bộ đang thúc đẩy sự mất trí nhớ và ngược lại.
Đồng thời, các nhà nghiên cứu cũng đã tìm ra bằng chứng về sự suy yếu của các kết nối giữa các nơ-ron giúp lưu lại ký ức. Họ phát hiện nhiều dấu hiệu cho thấy các nơ-ron mới đã ghi đè lên những ký ức cũ, khiến bộ não khó tiếp cận đến những thông tin này hơn.
Có 2 lý do khiến bộ não chủ động quên đi nhiều dữ kiện cũ. Thứ nhất, quên đi giúp chúng ta cập nhật những thông tin mới trên nền tảng của những ký ức không cần thiết. Thứ hai, việc quên đi cho phép chúng ta lưu giữ các sự kiện chính trong quá khứ chứ không phải ghi nhớ toàn bộ; những thông tin chủ chốt sẽ giúp bạn ra quyết định sáng suốt hơn nếu gặp lại tình huống cũ.
Tốc độ chúng ta quên đi còn phụ thuộc vào môi trường xung quanh, bạn sẽ "mất trí nhớ" nhanh hơn nếu các sự kiện trong đời đập tới ồ ạt.
Trong thời đại ngày nay, khi máy tính và smartphone trong tầm tay, Richars cho biết, bộ não của con người không cần thiết phải ghi nhớ những thông tin như số điện thoại và những thứ dễ dàng tìm kiếm trên Google. Tập thể dục hàng ngày được cho là cách hữu hiệu nhất để "làm sạch" bộ nhớ.
"Thay vì lưu trữ những thông tin không liên quan, bộ não của chúng ta nên được giải phóng để ghi nhớ những kỷ niệm thực sự quan trọng với chúng ta", Richards nói.
Ở một thì nghiệm trên chuột bạch, các nhà nghiên cứu thả những con vật này vào một mê cung và đo thời gian chúng thoát ra. Khi mê cung bị thay đổi, các nhà khoa học nhận thấy rằng: những con chuột bị chích thuốc để quên đi ký ức về mê cung cũ, lại tìm được đường ra nhanh hơn những con còn trí nhớ.
"Mục đích của ký ức là giúp bạn trở nên thông minh hơn và có thể đưa ra quyết định chính xác khi đương đầu với các sự kiện trong cuộc sống. Nếu việc quên đi có thể đạt được mục đích đó thì bộ não đang làm việc rất hiệu quả".