Mặc dù có lịch sử dài như vậy, nhưng nghề sắt tại đây lại được kế thừa liên tục, không bị gián đoạn, với những kỹ thuật thủ công được lưu giữ gần như nguyên vẹn.
Tỉnh Iwate rất giàu cát sắt và quặng sắt chất lượng khiến nghề sắt tại hai thành phố Oshu và Morioka phát triển qua gần 1.000 năm nay. Văn hóa uống trà và nhu cầu vũ khí, cũng góp phần giúp nghề sắt Nambu phát triển liên tục không gián đoạn.
Xưởng sắt Oitomi tại thành phố Oshu được thành lập từ năm 1848 từ các nghệ nhân nhỏ lẻ và kế thừa qua nhiều thế hệ vẫn giữ được cho đến tận ngày nay.
Ông Kaito Kikuchi - nghệ nhân đời thứ 9, xưởng thủ công Oitomi, Nhật Bản - chia sẻ: "Xưởng của chúng tôi đã tồn tại được 200 năm và trải qua thời kỳ sóng gió. Xưởng đã một lần bị cháy và một lần bị ngập vì bão. Trong thời kỳ chiến tranh, các nghệ nhân của xưởng đã không được làm đồ sắt và các sản phẩm sắt đã từng bị nung chảy để làm vũ khí. Nhưng rồi chúng tôi vẫn giữ được nghề truyền thống của mình".
Kể từ sau Thế chiến II, sản phẩm sắt Nambu bắt đầu vươn mạnh ra thị trường nước ngoài. Song song với các sản phẩm sắt công nghiệp, sản phẩm thủ công vẫn rất được ưu thích - phân khúc là sản phẩm cao cấp.
Gần đây những nghệ nhân trẻ tuổi của tỉnh Iwate đã đẩy mạnh quảng và trình diễn kỹ thuật thủ công nghề sắt địa phương trên mạng xã hội, tạo sức hút mới cho các sản phẩm truyền thống.
Nghệ nhân trẻ Takahiro, người có cha được nhà nước công nhận là "thợ thủ công bậc thầy đương đại" cho rằng, để nghề thủ công truyền thống có thể tồn tại và phát triển, quan trọng là việc mở rộng thị trường như vươn ra nước ngoài.
"Làm bằng thủ công, chiếc ấm sẽ nhẹ hơn, độc đáo hơn và dễ sử dụng so với các sản phẩm làm bằng máy. Nếu làm bằng tay, chúng tôi sẽ mất 3 tháng kể từ khi thiết kế cho đến khi hoàn thành lô sản phẩm. Có khá nhiều dụng cụ phải được chế tạo trước như chiếc khuôn chẳng hạn" - nghệ nhân Takahiro cho biết.
Đối với một nghệ nhân truyền thống để tạo ra được một sản phẩm sắt Nambu, có thể trải qua từ 50 đến 60 bước, thậm chí đến 100 bước.
Năm 1966, các nghệ nhân tại 2 thành phố Oshu và Morioka đã họp lại để hình thành Hiệp hội nghề sắt truyền thống Nambu, một mặt để bảo tồn nghề truyền thống, mặt khác đặt ra các tiêu chuẩn chất lượng nhằm đảm bảo sản phẩm sắt Nambu có thể vươn tầm thế giới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!