Đừng nghĩ thuốc lá vô hại, món "giải trí" này mang tính kích thích gây nghiện rất cao, bởi lẽ một khi đã nghiện thì người hút sẽ rất khó bỏ, mặc dù quá trình cai thuốc không "vật vã", khó khăn như cai nghiện ma tuý nhưng sẽ cần người cai có một ý trí quyết tâm cao, và chỉ cần 1 điếu thuốc trở lại môi sẽ ảnh hưởng rất lớn đến quá trình từ bỏ thuốc.
Theo các nhà nghiên cứu, từ một người bình thường sẽ phải trải qua 3 giai đoạn để trở nên nghiện thuốc. Trong đó giai đoạn đầu được hình thành do những người xung quanh, hay còn được gọi là nghiện tâm lý. Điều này dễ thấy ở lứa tuổi vị thành niên, dễ dàng bị tác động bởi người khác, hút thử điếu thuốc khi được mời mọc, rủ rê.
Ở giai đoạn tiếp theo, việc hút thuốc đã trở thành hành vi khó bỏ, thậm chí là thói quen của nhiều người trong cuộc sống. Ví dụ như việc hút thuốc lá mỗi khi có hội họp cùng bạn bè, ăn nhậu, làm việc… nhiều người hình thành hành vi châm điếu thuốc như một điều bình thường mỗi ngày, không khác gì việc uống 1 ly cà phê mỗi sáng. Từ giai đoạn hành vi này, việc hút thuốc trở nên khó bỏ, cơ thể dần dần nghiện chất nicotine trong khói thuốc. Sau một thời gian dài, những tác dụng lên hệ thần kinh như giảm căng thẳng, giảm strees, tạo hưng phấn của thuốc lá dần khiến cơ thể lệ thuộc. Khi ngừng hút sẽ khiến trí não mệt mỏi, bứt rứt, khó chịu, thôi thúc hút thuốc lá. Những biểu hiện này được biết đến là hội chứng cai thuốc lá, đối với những người không có sự quyết tâm cao sẽ không thể cai nổi thuốc, khi cơ thể luôn thôi thúc việc bổ sung nicotine vào máu.
Hiện nay, để có thể cai thuốc lá hiệu quả sẽ cần có những biện pháp cụ thể áp dụng cho từng quá trình nghiện thuốc lá. Quan trọng hàng đầu là thay đổi nhận thức và hành vi của người nghiện thuốc. Bắt buộc phải có lý do, hoàn cảnh để thôi thúc người nghiện thuốc bỏ thuốc lá. Có thể là lý do sức khoẻ của bản thân, của người thân trong gia đình.
Nếu cơ thể người hút thuốc đã quá quen thuộc với nicotine, thậm chí là lệ thuộc thì biện pháp sử dụng chế phẩm thay thế thuốc lá được khuyên dùng. Thực tế, nicotine có thể sử dụng bằng nhiều dạng khác nhau, người nghiện có thể sử dụng các loại thay thế để dần dần bỏ thuốc lá, sau đó từ từ ngừng sử dụng nicotine để cơ thể dần thích ứng.
Đối với những trường hợp nghiện nặng, sẽ phải dụng đến các loại thuốc tác động đến hệ thần kinh, ngăn chặn nhu cầu hút thuốc lá mỗi ngày. Việc điều trị này sẽ cần đến sự tư vấn của chuyên gia y tế.
Việc cai nghiện thuốc lá có từng giai đoạn khác nhau, áp dụng những biện pháp khác nhau, tuy nhiên điều quan trọng vẫn là ý chí của người cai. Người thân trong gia đình cũng cần thường xuyên động viên giúp đỡ người cai thuốc để đạt được hiệu quả sớm nhất.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!