Hôm nay (7/9), Đài THVN kỷ niệm 47 năm ngày phát sóng chương trình truyền hình đầu tiên. Với những phóng viên, biên tập viên, đây là một ngày hội nhưng cũng là ngày để nhìn lại chặng đường đã qua để phấn đấu cho những chặng đường sắp tới. Câu chuyện VTV cùng những thách thức trong thời đại công nghệ số sẽ là nội dung chính của phần Tiêu điểm trong chương trình Chuyển động 24h trên đây.
Cách đây hơn 40 năm, một gia đình giàu có ở thành thị có thể hãnh diện khi sở hữu một chiếc tivi. Đến khi khung hình đen trắng được thay thế bằng những thước phim màu, tivi cũng dần trở thành vật dụng mà gần như gia đình nào cũng có. Truyền hình bước vào giai đoạn phát triển cực thịnh.
Ít ai tưởng tượng được rằng, đến một ngày khán giả có thể bỏ được thói quen "ngồi ở nhà, bật vô tuyến". Nhưng thói quen nào cũng chỉ gắn liền được với một vài thế hệ. Giờ đây, thói quen mới là mọi thứ phải nằm trong chiếc màn hình di động nhỏ xíu. Và tất yếu, khi nhu cầu xem của khán giả đã thay đổi thì cách làm truyền hình cũng phải thay đổi theo. Trước tiên là về công nghệ.
Thay đổi phương thức sản xuất truyền hình để thích ứng
Trong những buổi ghi hình đầu tiên, trường quay đầu tiên của Đài Truyền hình Việt Nam, những chiếc camera vừa cao vừa nặng được gọi vui là "ngựa trời" nhưng lại thường xuyên hư hỏng. Tivi gắn trên một chiếc xe nôi cho dễ di chuyển. Khó khăn thiếu thốn, nhưng 2 giờ phát sóng đầu tiên của Đài Truyền hình quốc gia vẫn được thực hiện trọn vẹn.
47 năm sau, cũng tại vị trí này là những trường quay với những thiết bị truyền hình tiên tiến, các bản tin được thực hiện liên tục trong ngày. Các loại camera robot hiện đại được điều khiển tự động, kết hợp với công nghệ thực tế ảo, không chỉ mang đến cho khán giả những cảnh quay mới lạ, mà còn là công cụ giúp các quay phim, đạo diễn thực hiện những ý tưởng độc đáo.
BTV Ngọc Trinh trên trường quay "ảo" của "Chuyển động 24h".
Trở lại 10 năm trước, để thực hiện một chương trình truyền hình trực tiếp cần có hàng chục nhân viên, hàng trăm thiết bị máy móc. Giờ đây, chỉ với một người quay phim cùng bộ stream box nhỏ gọn để vừa trong balo, hình ảnh từ camera được kết nối với một thiết bị để truyền trực tiếp về Đài Truyền hình Việt Nam từ bất cứ vị trí nào.
5 năm trước, những chồng băng betacam không chỉ là hành trang mà còn là nỗi nhọc nhằn của phóng viên, quay phim khi phải đi công tác vùng cao. Giờ đây, nhỏ hơn hàng chục lần, dữ liệu ghi được nhiều hơn hàng trăm lần, công nghệ số đã xóa bỏ hoàn toàn các thiết bị analog lạc hậu.
Từ rừng núi biên cương đến nơi hải đảo xa xôi, từ sâu dưới đáy nước hay cao trên những tầng mây..., ống kính máy quay VTV có ở khắp mọi nơi mang đến cho khán giả những hình ảnh sống động, chân thực nhất về mọi góc cạnh của cuộc sống.
Thay đổi phương thức sản xuất là yếu tố cần nhưng chưa phải là đủ để giữ được người xem. Khán giả thời nay, nhất là những người trẻ, họ đòi hỏi truyền hình phải tiếp cận họ theo một hướng mới. Họ muốn được tương tác với chính cái mà họ đang xem.
Vai trò không thể thay thế của VTV
Mỗi bước tác nghiệp đều tạo nên tính chính xác, sự dày dặn và thực sự đáng tin cậy của nội dung thông tin trên toàn hệ thống các bản tin của VTV. Vì tin cậy nên đối với những sự việc "nóng" đang là tâm điểm tranh cãi của dư luận, anh Lê Quốc Vinh - người nhiều năm nghiên cứu truyền thông - sẽ chọn VTV để tìm hiểu.
TS Lê Quốc Vinh - Giám đốc Công ty truyền thông Le bros - chia sẻ: "Những phóng sự chuyên sâu, những chương trình cần sự đầu tư lớn và có sự tham gia của nhiều đầu cầu truyền hình... Đó là sức mạnh của truyền hình mà các cơ quan báo chí khác và mạng xã hội sẽ rất khó có thể bắt kịp".
Nhiều năm nay, gia đình ông Bùi Lô (phường Bưởi, quận Ba Đình, Hà Nội) đã ngầm quy ước với con cháu về giờ gia đình. Đó là khoảng thời gian vào mỗi tối cuối tuần, cả nhà quây quần bên màn ảnh nhỏ cùng trò chuyện về vấn đề thời sự hay thảo luận về một tình huống phim... Không khí này thực sự gắn bó và ấm cúng.
Thách thức cạnh tranh trong thời đại công nghệ số
Giới trẻ giờ thích tiếp cận Youtube và Facebook nhiều hơn xem truyền hình. Đó là thực tế khó thay đổi. Những lớp dạy sản xuất online được mở ra ngày càng nhiều. Họ đào tạo ra chính những đối thủ cạnh tranh với người làm truyền hình.
Từ những lớp học làm Youtube, sẽ không khó để bất kỳ ai cũng có thể lập ra và phát triển một kênh Youtube. Thế nhưng, điều đó không có nghĩa là sản xuất sản phẩm truyền hình cho Youtube là nghiệp dư. Nhiều người bất ngờ khi nhìn những hình ảnh hậu trường sản xuất của một kênh Youtube đang được cộng đồng mạng yêu thích - Trắng TV. Video có nội dung về mùa hè đã vượt mốc 2 triệu lượt xem trong một lần phát hành. Đây là con số ấn tượng mà bất kỳ chương trình truyền hình nào cũng mong đợi.
Những người làm truyền hình đang thay đổi để có thể giữ chân khán giả bằng nhiều cách. Còn với thế hệ khán giả mới, cách thức nào để tiếp cận và thu hút họ?
Thích mãi và yêu VTV là kỳ vọng của những người làm truyền hình. Còn xem truyền hình hay không phụ thuộc vào lựa chọn của con trẻ. Những người làm truyền hình luôn nỗ lực để nơi nào có khán giả, nơi đó sẽ có VTV dù thành thị, nông thôn, đồng bằng hay miền núi, dù trên tivi truyền thống hay điện thoại thông minh...
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!