Theo quy định, buôn bán thuốc phải có giấy phép bao gồm các điều kiện về hành nghề, nguồn gốc chất lượng thuốc. Ngoài ra, người bán thuốc còn phải tuân thủ quy định chỉ bán khi có đơn bác sĩ đối với các loại thuốc kháng sinh, thuốc biệt dược. Tuy nhiên, khảo sát tại TP.HCM cho thấy, có một bộ phận nhà thuốc hoàn toàn ngược lại: không giấy phép, không dược sĩ, không bán theo kê đơn...
Nhà thuốc "chui" ngang nhiên hoạt động
Đường A1, xã Vĩnh lộc B, huyện Bình Chánh, TP.HCM có dày đặc nhà thuốc mở ra dọc hai bên tuyến đường. Đặc điểm của tuyến đường này là mật độ dân cư rất đông. Đây là một trong những lý do có nhiều nhà thuốc được mở ra. Tuy nhiên, trong số này có những nhà thuốc không giấy phép.
Trong vai người có nhu cầu mua thuốc, phóng viên thử khảo sát ngẫu nhiên một số nhà thuốc tại đây. Tại một nhà thuốc, bảng hiệu không hề ghi số cấp phép, không có tên dược sĩ theo quy định nhưng quầy thuốc vẫn vô tư bán bán thuốc công khai. Đặc biệt, tại nhà thuốc này còn xuất hiện một số loại thuốc biệt dược điều trị huyết áp cần quản lý chặt. Cách đó cũng vài bước chân, một nhà thuốc "chui" khác cũng ngang nhiên tư vấn thuốc cho người mua.
Thời gian qua, Sở Y tế TP.HCM đã tiến hành xử lý 8 nhà thuốc hoạt động không phép, đa phần tập trung tại các quận, huyện vùng ven. Nhà thuốc không phép nên không có gì đảm bảo những loại thuốc được bán tại đây đã được kiểm định chất lượng. Đây là những mối nguy cho sức khỏe người dân từ những nhà thuốc "chui" này.
Không chỉ nhà thuốc "chui" ngang nhiên tồn tại ngoài mặt tiền đường mà nguy hiểm hơn, thuốc tây còn được buôn bán quảng cáo trên các web và mạng xã hội Facebook. Không thấy người bán, chỉ cần đặt qua số điện thoại là có.
Tràn lan quảng cáo, buôn bán thuốc kháng sinh, gây mê trên mạng
Các loại kháng sinh như Amoxcilline hay Salbutamol để chữa hen suyễn... những loại thuốc chỉ bán khi nhận được kê toa lại được quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội Facebook. Nhiều chủ tài khoản cho biết có thể bán sỉ và lẻ kèm theo các số điện thoại để người mua có thể dễ dàng đặt hàng.
Chỉ sau vài bước thực hiện đăng ký hoặc gọi điện trực tiếp, thuốc kháng sinh đã được chuyển đến người đặt mua, không hề cần đơn bác sĩ. Nguy hiểm hơn, ketamin - một loại chất gây mê cũng được quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội.
Luật dược và các quy định hiện nay hoàn toàn không cho phép việc mời gọi buôn bán thuốc qua mạng. Nhưng với hình thức buôn bán công khai trên mạng như thế này cho thấy, khả năng có một lượng thuốc không nhỏ đã được trao đổi ra thị trường.
Hiện nay, theo quy định thì chỉ có 4 hình thức kinh doanh thuốc bao gồm: Quầy thuốc, nhà thuốc, trạm y tế xã, cửa hàng bán thuốc cổ truyền, dược liệu. Những hình thức kinh doanh thuốc lẻ qua mạng hay nhà thuốc không giấy phép rõ ràng đang thách thức cơ quan chức năng. Trước những phản ánh của phóng viên VTV24, Thanh tra Sở Y tế TP.HCM đã tiến hành vào cuộc kiểm tra đột xuất.
Bài toán thách thức quản lý nhà thuốc chui
Kiểm tra đột xuất một số nhà thuốc, Đoàn kiểm tra đã phát hiện nhiều nhà thuốc không phép còn có các loại thuốc kháng sinh và biệt dược. Hàng loạt nhà thuốc đã bị kiểm tra và đóng cửa, niêm phong thuốc bán.
Những nhà thuốc "chui" đã nhanh chóng bị đóng cửa sau khi phát hiện những sai phạm tuy nhiên, với các hoạt động buôn bán thuốc trên mạng thì không dễ dàng để xử lý. Theo các chuyên gia, việc xuất hiện hình thức buôn bán thuốc trên mạng cho thấy, cơ quan chức năng cần cập nhật các xu hướng lĩnh vực của mình, đặc biệt là chế tài có đủ sức răn đe các cơ sở.
Hiện việc quản lý kinh doanh thuốc được quản lý bởi cấp gần nhất là cán bộ chuyên trách (xã), Phòng y tế (huyện) và Sở Y tế (tỉnh, thành phố). Một quầy thuốc, nhà thuốc mở ra chắc chắn phải bị kiểm soát về điều kiện kinh doanh. Nếu nhà thuốc "chui" hoạt động không phép rõ ràng một trong những khâu quản lý đã có sự lỏng lẻo.
Sở Y tế TP.HCM cho biết, thời gian tới sẽ tiếp tục đẩy mạnh kiểm soát 6.000 nhà thuốc trên địa bàn thông qua qua kết nối dữ liệu. Tuy nhiên, việc tồn tại nhà thuốc "chui" ngay trong cao điểm bắt buộc kết nối mạng rõ ràng đặt ra thách thức quản lý nhà thuốc không chỉ tại trung tâm kết nối mà còn tại các địa bàn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!