Sáng nay, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã tổ chức Hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia nhằm đánh giá tình hình thực hiện các nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về phát triển khoa học, công nghệ; quán triệt, triển khai Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về lĩnh vực này. Hội nghị được tổ chức trực tiếp tại Nhà quốc hội, kết hợp trực tuyến đến hơn 15 nghìn điểm cầu, với sự tham dự của hơn 978.500 đại biểu.
Tổng Bí thư Tô Lâm - Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia chủ trì Hội nghị. Cùng tham dự có Chủ tịch nước Lương Cường, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cùng các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước.
Trước khi bắt đầu Hội nghị, các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã tham quan và tìm hiểu về các dịch vụ, sản phẩm, giải pháp khoa học công nghệ do các Nhà khoa học và Doanh nghiệp khoa học công nghệ trong nước nghiên cứu phát triển, được thương mại hóa tại thị trường nội địa và xuất khẩu sang nhiều thị trường lớn trên thế giới. Trong đó có nhiều dịch vụ phục vụ chuyển đổi số quốc gia, các công nghệ lõi để giải quyết bài toán về quản lý, vận hành, phát triển kinh tế xã hội, thanh toán không tiếp xúc, hệ thống cảnh báo thiên tai, quản lý an ninh trật tự… các ứng dụng, sản phẩm đều hướng tới mục tiêu khai thác hiệu quả các dữ liệu, nguồn lực từ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo để phục vụ người dân và doanh nghiệp.
Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã quán triệt nội dung, tinh thần Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết, trong đó đề ra 41 nhóm chỉ tiêu, 7 nhóm nhiệm vụ và 140 nhiệm vụ cụ thể. Tinh thần là phải quyết liệt hoàn thiện thể chế, xóa bỏ mọi tư tưởng, quan niệm, rào cản đối với sự phát triển, đưa thể chế thành lợi thế cạnh tranh trong phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; tăng cường đầu tư cho lĩnh vực này và phát triển, trọng dụng nhân lực chất lượng cao, đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ vào hoạt động của các cơ quan Nhà nước và doanh nghiệp.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã trình bày chuyên đề "Chủ trương, giải pháp về thể chế, thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia", phân tích những ưu điểm và hạn chế, vướng mắc trong hệ thống văn bản pháp luật hiện nay về lĩnh vực này, khẳng định sẽ đổi mới mạnh mẽ tư duy, phương thức, quy trình thủ tục trong hoạt động xây dựng pháp luật. Quốc hội sẽ cho ý kiến, xem xét thông qua các dự án Luật liên quan đến khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, công nghệ số; các Luật về đầu tư và tài chính, doanh nghiệp thương mại… hoàn thiện cơ sở pháp lý để vận hành Quốc hội số, Chính phủ số, chính quyền số.
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, tại Đại hội lần thứ Nhất của Hội Phổ biến Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam năm 1963, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phổ biến khoa học và kỹ thuật, coi đây là động lực để xây dựng và phát triển đất nước, đặt nền móng cho những bước phát triển ứng dụng khoa học để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Sau hơn 6 thập kỷ, Hội nghị toàn quốc lần thứ 2 được tổ chức với quy mô và tầm vóc mới, phản ánh quyết tâm của cả hệ thống chính trị và đất nước trong đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Tổng Bí thư cho rằng, để trở thành nước phát triển, thu nhập cao, thì khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chủ chốt, là chìa khóa vàng, là yếu tố sống còn để vượt qua bẫy thu nhập trung bình và nguy cơ tụt hậu, trong đó phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số là phương tiện quan trọng để đạt tới mục đích, còn đột phá, đổi mới sáng tạo mới là yếu tố kỳ diệu để tạo bước tiến vượt bậc mang tính cách mạng.
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: "Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã chỉ ra những định hướng chiến lược và được đông đảo cán bộ, đảng viên, nhà khoa học, cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước đồng thuận, xem đây như một "khoán 10" trong lĩnh vực khoa học và công nghệ. Sự ủng hộ này thể hiện khát vọng phát triển mãnh liệt và quyết tâm vươn lên của dân tộc. Hội nghị hôm nay thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự đồng lòng của toàn Đảng và hệ thống chính trị. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, chúng ta có niềm tin mạnh mẽ rằng đột phá trong khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số sẽ là chìa khóa đưa đất nước tiến xa trên con đường hiện thực hóa khát vọng phát triển".
Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, từ Đại hội 4, khoa học và công nghệ đã được xác định là cuộc cách mạng, và đến nay, là quốc sách hàng đầu. Nhiều Nghị quyết quan trọng đã được ban hành, mang lại kết quả tích cực nhưng nhìn nhận một cách tổng thể, kết quả thực hiện các Nghị quyết vẫn chưa đạt các mục tiêu đề ra, vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, nút thắt đang cản trở sự phát triển của khoa học công nghệ.
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại Hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Để Nghị quyết 57 đi vào cuộc sống một cách hiệu quả, Tổng Bí thư yêu cầu các cấp, ngành, địa phương không được chậm trễ. Các chủ trương, giải pháp của Nghị quyết phải nhanh chóng được thể chế hóa và ưu tiên bố trí nguồn lực để thực hiện.
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: "Về quan điểm: Luôn quán triệt xem đầu tư vào khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là chiến lược lâu dài, chấp nhận độ trễ và rủi ro trong triển khai. Xem đây là khoản đầu tư, mà đầu tư thì chấp nhận có thắng có thua. Xem dữ liệu là nguồn tài nguyên mới, là "không khí và ánh sáng" của kỷ nguyên mới, là tư liệu sản xuất mới; chuyển đổi số là công cụ đổi mới phương thức sản xuất, kinh doanh, đổi mới lực lượng sản xuất. Đổi mới sáng tạo chính là "cây gậy thần" đạt tới thịnh vượng bền vững, với nhà khoa học giữ vị trí trung tâm. Đột phá phải tiến hành ở cả lĩnh vực khoa học tự nhiên và khoa học xã hội, đó là những khoảng không gian vô tận, có nhiều miền hoang vu, có nhiều cơ hội để các trí thức, các nhà khoa học, người lao động biến "sỏi đá thành cơm". Triển khai Nghị quyết phải hướng vào những vấn đề thực tiễn đất nước đang đòi hỏi, thị trường và nền kinh tế đang cần. Những sản phẩm nghiên cứu phải được thương mại hóa, đăng ký được bản quyền".
Trong hành động, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu phải xác định làm rõ Nhà nước làm gì? Doanh nghiệp làm gì? Trí thức, nhà khoa học làm gì? Toàn dân làm gì và Thụ hưởng như thế nào? Trước hết, Nhà nước cần tập trung Hoàn thiện thể chế, pháp lý; Xây dựng hệ thống hạ tầng; Tạo nguồn nhân lực phong phú, trí tuệ đủ năng lực để đột phá; Đảm bảo an ninh, an toàn dữ liệu thông tin, bí mật, bí quyết, bảo đảm quyền sở hữu trí tuệ, bảo mật chủ quyền quốc gia, phát triển độc lập.
Tổng Bí thư Tô Lâm cũng yêu cầu các cơ quan liên quan phải thể chế hóa Nghị quyết và ban hành sớm văn bản hướng dẫn để các quy định mới sớm đi vào thực tiễn.
Một yêu cầu được Tổng Bí thư Tô Lâm đặc biệt lưu ý phải khẩn trương sắp xếp lại bộ máy về khoa học công nghệ, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao và thu hút các tập đoàn, chuyên gia công nghệ hàng đầu với các chính sách, thủ tục thông thoáng, cạnh tranh; xem xét bỏ bớt các điều kiện kinh doanh không còn phù hợp với yêu cầu mới của Nghị quyết 57. Nhà nước có thể chọn thí điểm một số viện, hoặc trường để mời chuyên gia bên ngoài làm lãnh đạo, tính toán hình thành cơ chế Kiến trúc sư trưởng hoặc Tổng công trình sư cho việc thực hiện các đề án, dự án lớn về khoa học công nghệ và chuyển đổi số mang tính liên ngành, bên cạnh đó là ưu tiên bố trí ngân sách cho khoa học công nghệ xứng tầm quốc sách đột phá.
Tổng Bí thư Tô Lâm cũng yêu cầu tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, nhất là hạ tầng năng lượng cho 5 - 10 năm tới, tối ưu hóa và nâng cấp hạ tầng số, xây dựng các trạm gốc 5G, internet băng thông rộng và mở rộng phạm vi phủ sóng cáp quang, phát triển hệ thống vệ tinh tầm thấp tốc độ cao, rà soát bổ sung quy hoạch điện 8, ưu tiên nguồn lực cho một số ngành kinh tế có lợi thế và tiềm năng phát triển, tránh dàn trải, kém hiệu quả và lãng phí, bao gồm giải pháp công nghệ cho những vấn đề của thực tiễn đất nước
Nhấn mạnh, đất nước đang đứng trước cơ hội lớn để vươn mình, Tổng Bí thư Tô Lâm kêu gọi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đoàn kết, sáng tạo, thực hiện thành công các nhiệm vụ, đưa Nghị quyết 57 nhanh chóng vào cuộc sống. Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là lựa chọn, mà là con đường sống còn. Lãnh đạo các cấp cần coi đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm; các nhà khoa học, doanh nghiệp hãy cống hiến, sáng tạo; người dân cần đồng hành, học hỏi, nâng cao kỹ năng số. Tin tưởng với nền tảng chính trị, pháp lý vững chắc và sự đồng thuận cao từ toàn Đảng, nhân dân và giới trí thức, Nghị quyết sẽ tạo ra bước đột phá, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh, đưa đất nước tiếp tục phát triển bền vững.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!