Khi nói đến Toyota, Honda, mọi người sẽ nhớ đến Nhật Bản; Hyundai, Kia của Hàn Quốc; Ford của Mỹ; Mini Cooper của Anh... Những thương hiệu ô tô này đã trở thành biểu tượng và niềm tự hào của quốc gia đó. Rất nhiều quốc gia đều có chung một mong muốn, đó là sở hữu thương hiệu xe hơi của riêng mình.
Mới đây, tập đoàn Vingroup đã khởi công Tổ hợp sản xuất ô tô Vinfast tại Hải Phòng. Việc một tập đoàn lớn đầu tư hàng tỷ USD với mục tiêu sản xuất ô tô thương hiệu Việt đang dấy lên kỳ vọng: Giấc mơ ô tô Việt liệu có thành hiện thực?
Không phải đến nay, Việt Nam mới mong muốn có một chiếc xe thương hiệu Việt. Từ cách đây hơn 20 năm, khi hàng rào bảo hộ cho sản xuất ô tô trong nước còn rất cao, nhiều DN cả trong và ngoài nước đã đặt mục tiêu làm ra những chiếc xe thương hiệu Việt, hay chí ít cũng có tỷ lệ nội địa hóa 60 - 70%. Thế nhưng, cho đến nay tất cả còn dang dở và thậm chí có DN đã phải rời bỏ giấc mơ xe Việt trong đau đớn.
Yếu tố quan trọng hàng đầu và cũng là quyết định cho sự thành công khi xây dựng ô tô thương hiệu Việt là công nghiệp phụ trợ, hay nói dễ hiểu là sự phát triển của các DN sản xuất linh kiện, phụ tùng ô tô trong nước. Thực tế cho thấy, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam sau hơn 20 năm phát triển mới chỉ dừng lại ở khâu gia công, lắp ráp cuối cùng. Hậu quả là công nghiệp phụ trợ ô tô đặt mục tiêu đến năm 2020 sẽ đạt tỷ lệ nội địa hóa từ 60 đến 80%, nhưng thực tế chỉ đạt chưa đến 15%.
Xét về khía cạnh thị trường, Việt Nam có tỷ lệ sở hữu ô tô còn rất thấp, chỉ đạt 23 xe/1.000 dân, trong khi tỉ lệ tương đương tại Thái Lan là 204/1.000 dân và tối thiểu là 400/1.000 dân tại các nước phát triển. Những con số đó đã cho thấy, Việt Nam là một thị trường rất tiềm năng. Xét về khía cạnh nhà sản xuất, Vinfast có tiềm lực tài chính vững mạnh, có cơ hội đi tắt đón đầu những công nghệ mới. Đây chính là những yếu tố then chốt và mang tính quyết định để một chiếc xe thương hiệu Việt ra đời.
Câu hỏi đang được nhiều người quan tâm, sau khi tập đoàn Vingroup tham gia sản xuất ô tô thương hiệu Việt, liệu rằng ô tô Việt sẽ có chỗ đứng trên thị trường hay không? Trong chương trình 90 phút để hiểu, ông Phan Đăng Tuất - Nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu chính sách Công nghiệp (Bộ Công Thương), Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội doanh nghiệp Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam và PGS. TS Phạm Bích San, chuyên gia nghiên cứu độc lập về ô tô đã có những trao đổi về chủ đề này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!