Tác hại của ma túy đến cơ thể con người là điều không ai chối cãi, nhưng bạn có biết ma túy từng bước khiến não bộ bị hủy hoại như thế nào hay không? Não bộ là trung tâm thông tin của cơ thể với hàng tỷ nơ-ron thần kinh, mạng lưới này chuyển thông điệp qua lại tới các cấu trúc khác nhau trong não bộ như tủy sống và hệ thần kinh ngoại biên, điều này trực tiếp sắp xếp và điều hòa mọi suy nghĩ và hành động trong cuộc sống. Trong khi đó, ma túy là những chất hóa học nguy hại, tác động vào não bộ, đặc biệt là hệ thống thông tin, gây xáo động đường chuyền vận chuyển, tiếp nhận và xử lý thông tin bình thường của não bộ.
Theo y học thế giới, một số loại ma tuý như cần sa và heroin có thể kích hoạt tế bào thần kinh vì chúng có cấu trúc hoá học gần giống nhau và có cùng chất dẫn truyền thần kinh phù hợp với nhau. Sự đồng dạng này trong cấu trúc đã đánh lừa các thụ thể, gây nên tình trạng khoá chặn và kích hoạt tế bào thần kinh. Các chất ma túy đã tạo ra các thông điệp bất thường và vận chuyển trong não bộ.
Các loại ma túy đá chứa amphetamine, cocaine có thể gây ra sự phóng thích bất thường một số lượng lớn các chất dẫn truyền thần kinh hoặc ngăn chặn sự thu gom bình thường các chất hoá học của não bộ. Tình trạng rối loạn này sản sinh ra một khối lượng thông điệp quá mức và dẫn đến rối loạn các kênh thông tin. Bằng chứng là nhiều người nghiện ma túy có cảm giác một người nói thầm thì trong tai mình.
Theo chuyên gia Hải Oanh (Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến và Phát triển cộng đồng), khi sử dụng ma tuý, não bộ có thể phóng thích từ 2 đến 20 lần số dopamine có được, đây là một chất dẫn truyền thần kinh có mặt tại các khu vực điều hành sự chuyển động, tình cảm, động lực và khoái cảm - chất này có tác dụng làm tăng khoái cảm, tăng mức độ cảm thụ khoái cảm, tăng khả năng chịu đựng, giảm đau trong hầu hết các hoạt động của con người.
Với người bình thường, hoạt động thường ngày được duy trì với một lượng dopamine nhất định, tiết ra từ não bộ do những sinh hoạt thường ngày, như ăn uống, tập thể thao hay các cử chỉ tình cảm…
Ở mức độ dopamine vừa phải, hệ thống này khuyến khích cho các hành vi tự nhiên. Nhưng sử dụng ma túy, sẽ khiến lượng dopamine trong não ngay lập tức tăng đột biến, làm hệ thống sản sinh ra hiệu ứng hưng phấn quá đà, khoái cảm mạnh mẽ kéo dài, khiến người dùng có xu hướng lặp lại hành vi sử dụng ma túy.
Tuy nhiên, khi dùng ma túy, lượng dopamine tăng đột biến do sử dụng ma túy sẽ dần khiến não bộ điều chỉnh lại cơ chế hình thành dopamine bằng cách sản xuất ra ít dopamine hơn - khiến khả năng cảm nhận khoái cảm giảm bớt. Hậu quả là tác động của dopamine lên đường truyền dẫn khoái cảm của người sử dụng ma túy trở nên bất thường. Đây là lý do khiến người sử dụng ma túy sẽ dần cảm thấy chán nản, mỏi mệt, thiếu sinh khí, trầm uất… không thể tiếp tục tận hưởng những thú vui trong cuộc sống bình thường mà trước đây họ vẫn thích. Họ có xu hướng tiếp tục sử dụng ma túy để tăng lượng dopamine trở lại mức bình thường.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!